Η χθεσινή συνεδρίαση του Χρηματιστηρίου Αθηνών ήταν μία μεγάλη έκπληξη για το μεγαλύτερο μέρος των συναλλασσομένων. Από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό οι αγοραστές είχαν τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης οδηγώντας τον γενικό δείκτη σε σταδιακή άνοδο με κλείσιμο στις 1.157,85 μονάδες, 4,19% πάνω από το κλείσιμο της πολύ κακής συνεδρίασης της Δευτέρας.
Σε ορισμένες μετοχές ή άνοδος ήταν πολύ μεγαλύτερη. 11 από τις μετοχές που συμμετέχουν στον δείκτη FTSE/Athens μεγάλης κεφαλαιοποίησης σημείωσαν άνοδο μεγαλύτερη από 5%, 4 από αυτές είχαν άνοδο μεγαλύτερη από 7% και μία ξεπέρασε το 10%. Είναι αλήθεια πως η τελευταία συνεδρίαση με παρόμοια χαρακτηριστικά ήταν πριν πολλούς μήνες. Αν δεν μας απατά η μνήμη μας, κάτι τέτοιο είχαμε να δούμε από την επομένη των πρώτων βουλευτικών εκλογών. Αν θέλουμε να βρούμε κάποια εξήγηση για το τι έγινε χθες στο Χ.Α. (δεν είναι πάντα απαραίτητο να υπάρχει μία καθαρή εξήγηση για τις χρηματιστηριακές κινήσεις) μπορούμε να αναφερθούμε σε έναν συνδυασμό γεγονότων.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως την προηγούμενη εβδομάδα παρατηρήθηκε μία έξαρση των πωλήσεων στο Χ.Α. και μία σημαντική χειροτέρευση του κλίματος, με πολλούς επενδυτές να θεωρούν πλέον αναπόφευκτη την περαιτέρω πτώση. Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη από πλευράς ψυχολογίας την Δευτέρα λόγω των εξελίξεων στο Ισραήλ, με τις πωλήσεις να γίνονται ακόμα πιο επιθετικές και ορισμένες θετικές εξελίξεις να «καίγονται».
Η ολοκλήρωση της διαδικασίας αγοράς από την τράπεζα Eurobank των μετοχών της που κατείχε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας όχι μόνο «πέρασε στο ντούκου» αλλά οδήγησε την μετοχή της τράπεζας σε τιμές που είχε να δει από τα μέσα Μαΐου. Κάποιες δημοσιογραφικές πληροφορίες που ανέφεραν πως το ΤΧΣ σκέφτεται να λάβει πρωτοβουλίες που θα έχουν ως αποτέλεσμα την ελάττωση των πιέσεων στην μετοχή της Εθνικής Τράπεζας ενόψει της πώλησης μέρος της συμμετοχής του ΤΧΣ σε αυτήν, έπεσαν και αυτές στο κενό. Η δημοσιοποίηση μίας πολύ αισιόδοξης έκθεσης ανάλυσης για την μετοχή της Mytilineos συνοδεύτηκε από μεγάλη πτώση της μετοχής και πολύ σημαντικό όγκο συναλλαγών.
Εκ των υστέρων, μπορούμε να πούμε πως το αρνητικό κλίμα άρχισε να παίρνει χαρακτήρα υπερβολής. Υπερβολής που φαίνεται μεγαλύτερη όταν σκεφθούμε πως οι διεθνείς αγορές μετοχών αντιμετώπισαν με ψυχραιμία τα νέα της Μέσης Ανατολής. Αυτό σημαίνει πως στην χθεσινή συνεδρίαση έπρεπε να διορθωθεί αυτή η υπερβολή και να προσαρμοστούμε και στο καλό κλίμα που επικράτησε στα διεθνή χρηματιστήρια από το βράδυ της Δευτέρας μετά από κάποιες δηλώσεις αξιωματούχου της Fed που οι αγορές εξέλαβαν ως ένα μήνυμα σχετικής αυτοσυγκράτησης όσο αφορά στις περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων αναφοράς.
Συμπληρωματικά προς τα προηγούμενα, επισημαίνουμε και το γεγονός πως την Δευτέρα ο γενικός δείκτης του Χ.Α. πλησίασε πολύ τις 1.100 μονάδες, σημείο που για κάποιους ήταν αρκετά σημαντικό (Επενδυτική ευκαιρία το Χρηματιστήριο Αθηνών; | Liberal.gr) και πιθανότατα ενεργοποίησε εντολές αγορών. Επίσης, μπορούμε να πιθανολογήσουμε πως η έντονα αρνητική ψυχολογία του προηγούμενου δεκαήμερου είναι πολύ πιθανόν να έκανε κάποιους επενδυτές να προχωρήσουν σε ανοικτές πωλήσεις στην προσπάθεια προεξόφλησης περαιτέρω πτώσης. Το εκρηκτικό ξεκίνημα της χθεσινής συνεδρίασης μπορεί να τους ανάγκασε να προχωρήσουν σε κλείσιμο των ανοικτών πωλήσεων, άρα να αγοράσουν μετοχές.
Όλα αυτά, ή τουλάχιστον κάποια από αυτά, ίσως να αποτέλεσαν την βάση της χθεσινής ανοδικής αντίδρασης. Αυτό που μας ενδιαφέρει όμως περισσότερο είναι το τι θα γίνει στην συνέχεια. Το βασικό ερώτημα είναι αν τα χαμηλά της Δευτέρας θα αποτελέσουν το τέλος της έντονης πτωτικής πορείας της αγοράς από το τέλος του Ιουλίου. Σε γενικές γραμμές, οι αποτιμήσεις και τα οικονομικά στοιχεία των μεγάλων εισηγμένων επιχειρήσεων στηρίζουν αυτό το ενδεχόμενο, καθώς η πτώση των περισσότερων από αυτές κατά 20% έως 30% τις έχει κάνει πολύ πιο ενδιαφέρουσες επενδυτικά.
Υποστηρικτικά μπορεί να λειτουργήσει και η εποχικότητα που χαρακτηρίζει τις κινήσεις των χρηματιστηρίων, καθώς δεν θα είναι η πρώτη φορά που το Χ.Α. καταγράφει τα χαμηλά του στις αρχές ή τα μέσα του Οκτωβρίου. Βοήθεια μπορεί να δώσει στην αγορά και το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών που υπενθύμισε στους επενδυτές πως – αυτή την στιγμή τουλάχιστον – η πολιτική σταθερότητα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Κάτι άλλο που μπορεί να στηρίξει την αγορά και να την βοηθήσει να αντιμετωπίσει με επιτυχία πιθανές νέες πωλήσεις μετοχών είναι η επερχόμενη αξιολόγηση του αξιόχρεου της Ελλάδας από τον οίκο S&P στις 20 Οκτωβρίου.
Αν ο οίκος αξιολόγησης μας ανεβάσει στην επενδυτική βαθμίδα θα στείλει ένα γερό θετικό μήνυμα στις αγορές και αυτή την φορά τολμούμε να πούμε πως δεν θα αντιμετωπισθεί με την νοοτροπία «αγοράζεις στην φήμη και πουλάς στην είδηση», εκτός βέβαια αν ο γενικός δείκτης ανεβαίνει κάθε μέρα μέχρι εκείνη την ημέρα. Για να είμαστε ειλικρινείς, αυτά τα στοιχεία που μόλις αναφέραμε είναι βέβαιο πως στηρίζουν την άποψη πως αν δεν έχουμε ήδη φθάσει στο τέλος της πτώσης που ξεκίνησε το καλοκαίρι, είμαστε πολύ κοντά. Δεν αρκούν όμως για να μας οδηγήσουν σε μία νέα ανοδική πορεία. Για να γίνει αυτό θα χρειαστούμε μάλλον και την βοήθεια των διεθνών χρηματιστηρίων.
Η συμπεριφορά της αμερικανικής αγοράς από το απόγευμα της Παρασκευής και μετά, δημιουργεί την υποψία πως μπορεί να βρισκόμαστε στην αρχή μίας ανοδικής αντίδρασης των μεγάλων διεθνών χρηματιστηρίων τα οποία επίσης έχουν ταλαιπωρηθεί τις τελευταίες εβδομάδες, όχι βέβαια τόσο έντονα όσο το δικό μας. Στην περίπτωση που ο δείκτης S&P 500 καταφέρει να ξεπεράσει πειστικά τις 4.400 μονάδες, τότε θα έχουμε μία ένδειξη πως οι διεθνείς αγορές μπαίνουν σε μία καλή περίοδο, κάτι που θα είναι πολύ καλό και για την δική μας αγορά. Εφόσον γίνει αυτό, τότε θα αυξηθούν οι πιθανότητες να δούμε την χθεσινή άνοδο να συνεχίζεται. Εννοείται βέβαια πως μία νέα υποχώρηση του S&P 500 προς τις 4.200 μονάδες και ιδίως η πιθανή καθοδική διάσπασή τους θα φέρει σε δύσκολη θέση και την δική μας αγορά.
Επιστρέφοντας στο ερώτημα που έχει τεθεί στον τίτλο, η χθεσινή ανοδική κίνηση μπορεί να έχει συνέχεια, πιθανότατα χωρίς την χθεσινή ένταση. Βασική προϋπόθεση είναι να διατηρηθεί για ένα διάστημα το καλό κλίμα που χαρακτηρίζει την αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά το τελευταίο τριήμερο. Και πάλι όμως, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως αυτό θα είναι αρκετό. Μπορεί οι πωλητές να έκριναν σήμερα πως δεν είχαν λόγο να κινηθούν επιθετικά αλλά δεν είμαστε σίγουροι πως θα έχουν τις ίδιες διαθέσεις και τις επόμενες μέρες.
Η αντίδραση της χρηματιστηριακής μας αγοράς σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μας δώσει μία σαφέστερη εικόνα των δυνατοτήτων της για την τωρινή χρονική περίοδο. Αν επισκεφθούμε και πάλι την περιοχή των 1.110 μονάδων, προφανώς θα πρέπει να δούμε την εμφάνιση ισχυρών αγοραστών αλλιώς τα πράγματα θα γίνουν πολύ δύσκολα. Κοιτώντας προς τα πάνω, ο τρόπος με τον οποίον θα κινηθεί η αγορά αν και εφόσον προσεγγίσει σημεία που για μερικές μέρες είχαν παίξει τον ρόλο της στήριξης κατά την διάρκεια της πτώσης του τελευταίου διμήνου θα μας δείξει πόσο δυνατή είναι. Όσο πιο πειστικά κατορθώσει να τις διασπάσει ανοδικά τόσο περισσότεροι νέοι αγοραστές θα εμφανιστούν στην αγορά και θα αυξηθούν οι πιθανότητες να δούμε διατηρήσιμη άνοδο.
Δεν είναι όμως ανάγκη να ενθουσιαστούμε από τώρα. Είναι όντως πιθανόν να έχει γίνει ένα σημαντικό πρώτο βήμα για τον τερματισμό της ταλαιπωρίας που ξεκίνησε στο τέλος Ιουλίου. Από εκεί κει πέρα, η αγορά θα μας δώσει τα μηνύματά της σχετικά με τις διαθέσεις της. Όπως πάντα, η λύση στα χρηματιστηριακά αινίγματα βρίσκεται μπροστά μας. Αν το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει αποφασίσει να κινηθεί εκ νέου ανοδικά θα μας το δείξει πολύ σύντομα με την συμπεριφορά του.
