Για ακόμη μία φορά ο Μάριο Ντράγκι δεν… μάσησε τα λόγια του. Η πολυαναμενόμενη έκθεσή του για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της Ε.Ε., είδε χθες το φως της δημοσιότητας, κάνοντας λόγο για την αναγκαιότητα ριζικών αλλαγών, καλώντας παράλληλα τις χώρες - μέλη να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να υλοποιήσουν επιπλέον επενδύσεις που ετησίως θα φτάσουν στα 800 δισ. ευρώ. Αν δεν αναλάβουμε δράση, θα θέσουμε σε κίνδυνο την ευημερία μας, το περιβάλλον ή την ελευθερία μας, προειδοποίησε ο Super Mario, προκαλώντας ανάμεικτες αντιδράσεις στα πολιτικά και οικονομικά φόρα.
Ο άνθρωπος που έμεινε στην ιστορία ως αυτός που έσωσε το ευρώ, επιστρέφει στο προσκήνιο, δίνοντας τις δικές του «10 εντολές» για το μέλλον της Ευρώπης ή για να είμαστε ακριβείς τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν σε 10 νευραλγικούς τομείς: της καινοτομίας, της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της απανθρακοποίησης, της ψηφιακής μετάβασης, της ασφάλειας, της άμυνας, της χρηματοδότησης επενδύσεων, της καλύτερης διακυβέρνησης και της περαιτέρω ενοποίησης.
«Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να γίνει πιο παραγωγική, θα υποχρεωθεί να επιλέξει. Δεν θα μπορεί να διαδραματίσει ταυτόχρονα ηγετικό ρόλο στις νέες τεχνολογίες και στην περιβαλλοντική υπευθυνότητα και την ίδια ώρα να αποτελεί ανεξάρτητο παίκτη στην παγκόσμια σκηνή. Δεν θα μπορούμε να χρηματοδοτούμε επαρκώς το κοινωνικό μας μοντέλο και γι’ αυτό θα πρέπει να εγκαταλείψουμε πολλούς από τους στόχους μας, αν όχι όλους», τονίζει ο Ντράγκι.
Τον περασμένο Απρίλιο, ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, είχε προμηνύσει ότι η έκθεση θα επικεντρωνόταν στις απειλές που αντιμετωπίζει η οικονομία της ΕΕ, κυρίως σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, και οι οποίες προέρχονται τόσο από την Ανατολή, όσο και από τη Δύση. Διότι οι οικονομίες των ΗΠΑ και της Κίνας, απευθύνονται σε πολύ μεγαλύτερες αγορές και ταυτόχρονα εφαρμόζουν πιο συντονισμένες πολιτικές, την ώρα που στην Ευρώπη η περαιτέρω ενοποίηση καθυστερεί και συνεχίζει να κυριαρχεί το φαινόμενου του κατακερματισμού.
Επομένως, η Ευρώπη χάνει σε ανταγωνιστικότητα και κινδυνεύει να μείνει πολύ πίσω από τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, μία εξέλιξη που θα έχει τεράστιο αντίκτυπο για την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιες οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναφέρουν στις σχετικές έρευνες ότι η ανταγωνιστικότητά τους εξασθενεί συνεχώς την τελευταία 5ετία. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι μόλις 4 από τις 50 μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας του πλανήτη είναι ευρωπαϊκές.
Για να αλλάξει προς το καλύτερο το μέλλον των Ευρωπαίων πολιτών, ο Ντράγκι προτείνει ένα επενδυτικό κρεσέντο μεγαλύτερων διαστάσεων, ακόμα και από το φημισμένο σχέδιο Μάρσαλ. Για την ψηφιακή και ενεργειακή μετάβαση, καθώς και για την αμυντική θωράκιση της Ευρώπης, θα πρέπει το μερίδιο των επενδύσεων θα αυξηθεί περίπου κατά 5% του ΑΕΠ (από 22% στο 27%), όταν το Σχέδιο Μάρσαλ προέβλεπε ετήσιες επιπλέον επενδύσεις περίπου 1%-2% του ΑΕΠ.
Το ερώτημα που προσπαθούν από χθες να απαντήσουν πολλοί αναλυτές είναι αν οι αλλαγές που προτείνει ο Ντράγκι είναι εφαρμόσιμες, διότι στη θεωρία είναι δεδομένο ότι θα αναβαθμίσουν την Ευρώπη. Ο βασικός προβληματισμός έγκειται στο γεγονός ότι πολλές φορές στο παρελθόν έχουν εκπονηθεί μελέτες για το μέλλον της Ευρώπης, όμως η ευρωπαϊκή οικονομία συνεχίζει να χάνει έδαφος σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Για παράδειγμα, η έκθεση του Μάριο Μόντι το 2010 για τη νέα στρατηγική της Ενιαίας Αγοράς έμεινε στα χαρτιά και ήρθε πριν λίγους μήνες ο επίσης πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ενρίκο Λέτα, να τη «φρεσκάρει».
Το δεύτερο σημείο προβληματισμού είναι φυσικά το ύψος των επενδύσεων που ζητάει ο Ντράγκι. Οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν εύκολα στην έκδοση κοινού χρέους και το έχουν πράξει μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Μάλιστα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, έσπευσε νωρίς χθες να απορρίψει κάθε τέτοιο ενδεχόμενο. Πώς θα καταφέρουν, λοιπόν, να δαπανήσουν επιπλέον 800 δισ. ευρώ το χρόνο, χωρίς την έκδοση ευρωομολόγου; Όταν μάλιστα οι χώρες-μέλη πρέπει να τηρήσουν τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες;
Τέλος, υπάρχει το θέμα της «υιοθέτησης» των προτάσεων. Ποιος θα πείσει τη Γερμανία να δώσει το πράσινο φως, έτσι ώστε να υλοποιηθούν έστω ορισμένες από τις προτάσεις του Ντράγκι, όταν το Βερολίνο έχει κατ’ εξακολούθηση αρνηθεί οποιαδήποτε συζήτηση στο παρελθόν και επιμένει στις δικές του θέσεις.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της τραπεζικής ένωσης, ένα project που φαίνεται ότι θα μείνει κολλημένο, παρά το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε επίπεδο σύγκλισης, όπως π.χ. στα ποσοστά των κόκκινων δανείων. Η αμοιβαιοποίηση των κινδύνων θα συνεχίσει να αποτελεί το νούμερο ένα πρόβλημα στην Ευρώπη, το οποίο θα μπλοκάρει σε μεγάλο βαθμό και την περαιτέρω ευρωπαϊκή ενοποίηση.
