Τις βασικές στρατηγικές της κυβέρνησης στον τομέα ακινήτων που έχει ήδη υλοποιήσει και αυτές που έχουν προγραμματισθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη παρουσίασε διεξοδικά ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου της ΠΟΜΙΔΑ, εκπροσωπώντας τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Η κυβέρνηση κατανόησε, εξαρχής, τον ρόλο και τη σημασία της αγοράς ακινήτων στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας, στον εκσυγχρονισμό των υποδομών και στην ενδυνάμωση της επενδυτικής ελκυστικότητας της Ελλάδας. Γι' αυτόν τον λόγο, συμπεριέλαβε στον στρατηγικό σχεδιασμό της την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου, συνεκτικού και δυναμικού σχεδίου για την ισχυρή ανάκαμψη της αγοράς, αλλά και την ολική αναδιαμόρφωσή της.
Σχέδιο που περιλαμβάνει μειώσεις φόρων, στοχευμένες μεταρρυθμίσεις και ουσιαστικές παρεμβάσεις», ανέφερε ο κ. Σταϊκουράς
Συγκεκριμένα, όπως ανέπτυξε ο υπουργός Οικονομικών η κυβέρνηση
1ον. Υλοποίησε μειώσεις φορολογικών συντελεστών και θέσπισε φορολογικά κίνητρα
* Μείωσε μόνιμα τον ΕΝΦΙΑ, μεσο-σταθμικά κατά 35%, με συνολικό όφελος 920 εκατ. ευρώ για τα φυσικά πρόσωπα. Και προχώρησε στην κατάργησή του σε μικρά ακριτικά νησιά.
* Νομοθέτησε την παράταση της αναστολής, έως το τέλος του 2024, του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα.
* Ανάστειλε τον φόρο υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων.
* Θέσπισε έκπτωση φόρου ίση με το 40% της δαπάνης για τις εργασίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων.
* Κατάργησε τον φόρο γονικών παροχών/δωρεών για συγγενείς πρώτου βαθμού που αφορά αξίες έως 800.000 ευρώ.
* Καθιέρωσε φορολογικά κίνητρα για αλλοδαπά φυσικά πρόσωπα, προκειμένου να επιλέξουν την Ελλάδα ως τόπο φορολογικής κατοικίας και να επενδύσουν, μεταξύ άλλων, στην αγορά ακινήτων.
* Εξορθολόγησε τον τρόπο φορολόγησης των εταιρειών επενδύσεων, όπως είναι οι Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία, υπό όρους συγκρίσιμους με το αντίστοιχο πλαίσιο των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών.
2ον. Προωθεί μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την αγορά ακινήτων
* Ολοκλήρωσε την πρώτη φάση μεταρρύθμισης του πλαισίου προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών της ακίνητης περιουσίας. Με αυτή, το σύστημα των ζωνών αντικειμενικού προσδιορισμού επεκτάθηκε, διορθώθηκαν αδυναμίες, κενά και αδικίες του παρελθόντος σε βάρος πολλών ιδιοκτητών, διευρύνθηκε η φορολογητέα βάση και κατέστη εφικτή η δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών επί της ακίνητης περιουσίας.
* Επιπρόσθετα, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διαμόρφωση των τελευταίων αντικειμενικών αξιών δεν υπέβαλε γνώμη -αν και κλήθηκε- η συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων, ενώ υπήρξαν και -περιορισμένης κλίμακας- επιφυλάξεις σε πολύ λίγες περιοχές, η κυβέρνηση αποφάσισε να δοθεί δυνατότητα σε όσους Δήμους επιθυμούν, έως τις 6 Φεβρουαρίου, να υποβάλουν τεκμηριωμένη γνώμη.
Εν συνεχεία, όπου υπάρχει τυχόν βασιμότητα, η αρμόδια επιτροπή θα εισηγηθεί στον Υπουργό Οικονομικών εκ νέου εκτίμηση, με την ίδια -προβλεπόμενη εκ του θεσμικού πλαισίου- διαδικασία, δίχως αναδρομική ισχύ. Ενώ συνεχίζεται η επέκταση των αντικειμενικών αξιών στο υπολειπόμενο 1,5% της Επικράτειας όπου έλειπαν τα απαιτούμενα πολεοδομικά στοιχεία. Επίσης, θα έχει ολοκληρωθεί, έως το τέλος του 2023, η ψηφιοποίηση των ζωνών του συστήματος, για όλες τις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμών.
* Δημιουργήθηκε ψηφιακός χάρτης (valuemaps) του συστήματος απεικόνισης των ζωνών του αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων, ο οποίος είναι διαθέσιμος στους πολίτες, μέσω του gov.gr. Μάλιστα, η εφαρμογή αυτή απέσπασε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία καλύτερης εφαρμοσμένης ιδέας στα βραβεία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το 2022.
* Εκσυγχρονίστηκαν οι διαδικασίες για τη μεταβίβαση ακινήτων, ώστε αυτές να γίνονται ηλεκτρονικά και να αποφεύγονται καθυστερήσεις. Βεβαίως, παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί, απαιτείται περαιτέρω απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών, προκειμένου η αγορά να γίνει πιο φιλική προς τους επενδυτές, ειδικά σε περιόδους αυξημένης αβεβαιότητας, όπως είναι η σημερινή.
* Θεσπίστηκαν σαφείς και διαφανείς κανόνες σύστασης και λειτουργίας family offices για τη διαχείριση των χρηματικών ροών και της οικογενειακής περιουσίας φυσικών προσώπων με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, μέσω των οποίων ενισχύεται η αγορά ακινήτων στη χώρα μας.
* Χορηγήθηκε κίνητρο προσαυξημένης έκπτωσης κατά 100% σε δαπάνες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση και της αγοράς ακίνητων.
Όπως ανέφερε ο υπουργός η κυβέρνηση έθεσε τα θεμέλια ώστε να «ξεκολλήσουν» μεγάλα επενδυτικά έργα και να προχωρήσει η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Στόχος της κυβέρνησης είναι η αξιοποίηση -κατά τον βέλτιστο τρόπο και με συγκεκριμένα κριτήρια- της δημόσιας περιουσίας. Κάτι που θα οδηγήσει σε πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και τις τοπικές κοινωνίες αφού, πέρα από την είσπραξη του κατάλληλου τιμήματος, η αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας συμβάλλει στην περιφερειακή ανάπτυξη, στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, στην αύξηση των φορολογικών εσόδων του Δημόσιου και στην κοινωνική συνοχή, πρόσθεσε.
Συγκεκριμένα, και σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ, όπως ανέφερε:
* Καταφέραμε, επιδεικνύοντας προσήλωση στον στόχο, να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία μεταβίβασης της «Ελληνικόν Α.Ε.». Ξεπεράσαμε αρκετά εμπόδια και λύσαμε δύσκολα ζητήματα, προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση αυτού του μεγάλου επενδυτικού έργου, με θετικό αποτύπωμα για την Ελλάδα, εντός και εκτός συνόρων.
Επιλύσαμε, μάλιστα, με νομοθετική διάταξη, το ζήτημα της κατανομής των κοινωφελών χώρων και χώρων κοινωνικής ανταποδοτικότητας που εμπίπτουν εντός του μητροπολιτικού πόλου Ελληνικού - Αγίου Κοσμά στους όμορους δήμους, δηλαδή στους δήμους Αλίμου, Γλυφάδας και Ελληνικού - Αργυρούπολης. Η παραχώρηση αυτών των χώρων γίνεται για την αξιοποίησή τους με κοινωφελείς δραστηριότητες, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
* Ολοκληρώσαμε μία εκ των μεγαλύτερων -σε αντίτιμο- αποκρατικοποιήσεων στη χώρα, με την πώληση του 65% των μετοχών της ΔΕΠΑ Υποδομών.
* Ολοκληρώσαμε τη διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρηση της «Εγνατίας Οδού» και βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για την ανανέωση της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού.
* Ολοκληρώσαμε τη διαγωνιστική διαδικασία, με την ανάδειξη προτιμητέου επενδυτή, για τους λιμένες Καβάλας και Ηγουμενίτσας, προχωράμε την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου για τον λιμένα Ηρακλείου και αναμένεται η εκκίνηση της διαγωνιστικής διαδικασίας για τον λιμένα Βόλου.
* Ολοκληρώσαμε την παραχώρηση της μαρίνας Αλίμου, προχωράμε την παραχώρηση των τουριστικών λιμένων Πύλου και Αργοστολίου, καθώς και τη δημιουργία νέας μαρίνας στην Κέρκυρα.
* Αξιοποιούμε εκτάσεις και ακίνητα του Δημοσίου προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, όπως είναι οι Γούρνες στον Νομό Ηρακλείου, το Golf - Βόρειο Αφάντου στη Ρόδο και το ακίνητο στην Ηρακλείτσα Καβάλας.
* Προχωράμε στην ανάδειξη και αξιοποίηση του ιαματικού πλούτου της χώρας, έχοντας ολοκληρώσει τη μεταβίβαση του «Ξενία» και των ιαματικών πηγών στα Λουτρά Κύθνου, την ανάδειξη προτιμητέου επενδυτή για τη Λουτρόπολη Καμένων Βούρλων, και προχωράμε τις διαδικασίες για την εκκίνηση του διαγωνισμού για τις ιαματικές πηγές στις Θερμοπύλες, στον Κονιαβίτη και στην Υπάτη, στη Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.
Τα χρόνια προβλήματα της αγοράς
Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε επίσης ότι επιλύονται χρόνια προβλήματα που αφορούν την αγορά ακινήτων.
Με το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου επιχειρείται η επίλυση ενός διαχρονικού κοινωνικού προβλήματος που αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κατεχόμενων δημόσιων ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο Οικονομικών.
Προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου της διαδικασίας εξαγοράς των ακινήτων αυτών από πρόσωπα που τα κατέχουν, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του σχεδίου νόμου. Με τον τρόπο αυτό, εξυπηρετούνται σκοποί δημοσίου συμφέροντος, όπως η οριστική διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και η αποκατάσταση προσώπων που διατηρούν στα ακίνητα αυτά την κατοικία τους ή τον τόπο άσκησης της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, ανέφερε.
Οι ως άνω δημόσιοι σκοποί βαίνουν παράλληλα με τον δημόσιο σκοπό της -επ' ωφελεία του Δημοσίου- αξιοποίησης της ιδιωτικής περιουσίας αυτού. Κατ' αποτέλεσμα, προωθείται η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και η τουριστική, βιομηχανική και αγροτική ανάπτυξη της χώρας, υπογράμμισε
Ο κ. Σταϊκούρας αναφέρθηκε και στη διαχείρισή της «ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου», στην οποία περιλαμβάνονται τα δημόσια και τα ανταλλάξιμα κτήματα.
Λόγω της μεγάλης της έκτασης, που καθιστά δυσχερή την αποτελεσματική της προστασία, η ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου αποτέλεσε, από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους, αντικείμενο ιδιωτικών καταλήψεων, χωρίς το Δημόσιο να καταφέρει να την προστατεύσει.
Η πραγματικότητα αυτή έγινε από πολύ νωρίς αντιληπτή, και για την αντιμετώπιση της εκτεταμένης καταπάτησης, η Ελληνική Πολιτεία έχει εκδώσει κατά καιρούς νόμους με τους οποίους δόθηκαν κίνητρα για την παραχώρηση των κατεχομένων ακινήτων στους κατόχους αυτών (π.χ. α.ν.2145/1939, ν.3800/1957, α.ν.263/1968, ν.357/1976, ν.719/1977).
Όμως, λόγω των ανελαστικών προϋποθέσεων που έθεταν οι παραπάνω νόμοι, το πρόβλημα των κατεχομένων ακινήτων του Δημοσίου δεν επιλύθηκε, και ο επιδιωκόμενος σκοπός επιτεύχθηκε μόνο κατά ένα μικρό μέρος. Από την τελευταία καταγραφή, που έγινε από το υπουργείο Οικονομικών το 2004, προέκυψε ότι σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων Δημόσιων και Ανταλλάξιμων κτημάτων έχουν καταπατηθεί τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%.
Τα παραπάνω στοιχεία είναι ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί και αντικατοπτρίζει διαχρονικά την αντικειμενική δυσκολία περιφρούρησης της δημόσιας περιουσίας.
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο έρχεται να επιλύσει ακριβώς αυτό το κοινωνικό πρόβλημα και να ορίσει, με ασφάλεια και σαφήνεια, συγκεκριμένες προϋποθέσεις εξαγοράς των ακινήτων αυτών, έτσι ώστε τα εν λόγω ακίνητα να αποδοθούν στους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους, στο πλαίσιο εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος, είπε
Υπογράμμισε ότι οι προϋποθέσεις εξαγοράς που τίθενται σχετικά με την κατοχή ακινήτου για 30 έτη με τίτλο και κτίσμα με ημερομηνία ανέγερσης μέχρι 31.12.1991 ή κατοχή για 40 έτη χωρίς τίτλο και κτίσμα που αποτελεί κύρια και μοναδική κατοικία, τόπο άσκησης αγροτικής ή βιομηχανικής/τουριστικής δραστηριότητας και κτίσμα με ημερομηνία ανέγερσης μέχρι 31.12.1981, είναι αυστηρές και διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξει μία γενική τακτοποίηση αυθαίρετων κατόχων με την μαζική απονομή τίτλων κυριότητας σε καταπατητές.
Ο σκοπός του νόμου είναι κοινωνικός και έχει καθαρά αποκαταστατικό χαρακτήρα: να αποδοθούν ακίνητα που ικανοποιούν τις στεγαστικές ή επαγγελματικές ανάγκες των ιδιωτών στους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους, με επίκληση συγκεκριμένων στοιχείων και δικαιολογητικών, και μέσω μίας σαφούς διαδικασίας αυστηρού ελέγχου εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων. Εξάλλου, τα ακίνητα αυτά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από το Δημόσιο, το οποίο, στη βάση -πολλές φορές- αβέβαιων στοιχείων, διεκδικεί δικαστικά ή μέσω των εγγραφών στο κτηματολόγιο τα ακίνητα αυτά για τυπικούς λόγους, και επωμίζεται ένα δυσβάταχτο διοικητικό βάρος για την επιβολή κυρώσεων και προστίμων.
Αποτέλεσμα; ούτε το ακίνητο αξιοποιείται, ούτε το πρόστιμο πληρώνεται, ούτε ο ιδιώτης που διαμένει σε αυτό ή το χρησιμοποιεί αποβάλλεται, πρόσθεσε.
Οι παρεμβάσεις για τα ζευγάρια
Αναφέρθηκε επίσης στο πλέγμα παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του σημαντικού προβλήματος της στέγασης, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους και τα νέα ζευγάρια, αναφέροντας τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί.
Ο κ. Σταϊκούρας στην αναλυτική παρουσίαση των προοπτικών της οικονομίας ανέφερε μεταξύ άλλων ότι παρά τη δυναμική την οποία διατηρεί η ελληνική αγορά ακινήτων, βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικές αβεβαιότητες που σχετίζονται με τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και τη συνεπακόλουθη αύξηση τιμών υλικών.
Από την πλευρά μας, είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες που θα ενδυναμώσουν την αγορά ακινήτων και θα προωθήσουν την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου.
Στην προσπάθεια αυτή, ουσιαστικό ρόλο θα παίξει η ορθολογική και εμπροσθοβαρής αξιοποίηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ. Τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών θα έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη και θα συνεισφέρουν καθοριστικά στη στροφή της ελληνικής οικονομίας σε ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο, βασισμένο σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε κλάδους και τομείς όπου η χώρα μας διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Αυτή η πολιτική μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικά, σταθερά και σε μακροχρόνια βάση έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο, να μειώσει το ύψος του χρέους και να συνεισφέρει -σημαντικά- στην αναπτυξιακή δυναμική των τοπικών κοινωνιών και συνολικά της ελληνικής οικονομίας, είπε ο υπουργός.
