Συμβαίνουν ακόμα «θαύματα» σε τούτη τη δύστηνη και δύσπιστη χώρα;
Όταν επτά στους δέκα Γερμανοί πολίτες δηλώνουν ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τη λειτουργία του δημόσιου τομέα στην πατρίδα τους, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της Deutche Welle, και η Γερμανική Ομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων διαμαρτύρεται δημοσίως για την κατάσταση της δημοσιοϋπαλληλίας εκεί, και συνάμα – άκουσον, άκουσον – αναζητά παραδείγματα διοικητικής ευρυθμίας στην Ελλάδα, με τι μοιάζει αυτό; Περί τίνος πρόκειται, λοιπόν; Μήπως για μια φάρσα ή ένα κακόγουστο αστείο; Καθόλου. Το αντίθετο.
Πρόκειται για τη δημόσια αναγνώριση της Γερμανικής Υπαλληλικής Ομοσπονδίας ότι θα μπορούσαν και στη δική τους χώρα – εκείνη τη μεγάλη και πανίσχυρη χώρα – να παραδειγματιστούν από κάτι που συμβαίνει εδώ και λίγο καιρό σε τούτη την άλλοτε περιφρονητέα και δακτυλοδεικτούμενη φτωχή Ελλάδα. Και τι είναι, άραγε, εκείνο που προξενεί τον δημόσιο διεθνή θαυμασμό και τον έπαινο; Είναι η μεθοδική, αθόρυβη και συστηματική εφαρμογή της ψηφιακής τεχνολογίας σ’ ένα μεγάλο εύρος κοινωνικών υπηρεσιών με κορύφωση την ηλεκτρονική συνταγογράφηση των φαρμάκων και των ιατρικών εξετάσεων!
Συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα, την άλλοτε «ψωροκώσταινα»; Συμβαίνει και μάλιστα πολύ καλά, όπως άριστα γνωρίζουν χιλιάδες συμπολιτών μας που κάνουν χρήση των σχετικών υπηρεσιών (όπως και ο γράφων το κείμενο αυτό). Αρκεί κανείς να τηλεφωνήσει στον γιατρό του, να ζητήσει ανανέωση της συνταγής και σε λίγα δευτερόλεπτα την λαμβάνει στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του. Κατόπιν μπορεί να την εκτελέσει δίχως άλλη ταλαιπωρία, κόστος ή χρονοτριβή στο πλησιέστερο φαρμακείο. Τέλος πια με το περιττό χαρτοβασίλειο, γνώρισμα της κλασικής γραφειοκρατίας ή μάλλον «εγγραφοκρατίας».
Μα είναι δυνατόν αυτή η τόσο απλή διοικητική καινοτομία να έχει δρομολογηθεί και να συμβαίνει στην «καθυστερημένη» Ελλάδα και να μη συμβαίνει στην πλούσια και ισχυρή Γερμανία; Κι όμως συμβαίνει, ακριβέστερα συνέβη, επειδή κάποιοι ρέκτες πολιτικοί (όλοι γνωρίζουν ποιοι) και κάποια στελέχη του κράτους (που το ήθος τους διεκδικεί την ανωνυμία), αλλά και ορισμένες καινοτόμες επιχειρήσεις, αποτόλμησαν το άλλοτε «αδιανόητο» – την εφαρμογή της απλής οργανωσιακής λογικής, με αρωγό τη σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορικής, για την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και τη διασύνδεση των δημοσίων υπηρεσιών για την παροχή υπηρεσιών προς τον πολίτη και την κοινωνία, συλλογικά. Συνέβη αυτό το «θαύμα» μπροστά στα μάτια μας; Ναι, συνέβη και πολλοί, ακόμα και ξένοι πλέον το αναγνωρίζουν.
Και, θα μου πείτε (ο δύσπιστος «Θωμάς» είναι πάντα εκεί), εκσυγχρονίστηκε, επιτέλους, το δημόσιο στην Ελλάδα; Ο «μεγάλος ασθενής» ανέρρωσε; Συντελέστηκε η περιώνυμη «επανίδρυση» του κράτους στην πράξη κι όχι στα λόγια; Όχι, έχουμε δρόμο μακρύ και ανηφορικό ακόμα. Αλλά έγινε το πρώτο βήμα, η αρχή. Η οποία, ως γνωστόν, είναι το «ήμισυ του παντός», όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, προσθέτοντας μάλιστα με νόημα – «πλέον ἤ το ήμισυ», παραπάνω από το μισό. Τούτο διότι ο όρος «αρχή» στα ελληνικά έχει τρεις, τουλάχιστον, αλληλένδετες σημασίες – πρώτον, την έναρξη μιας προσπάθειας, δεύτερον, τις αξίες, τις ιδέες ή τα πρότυπα στα οποία βασίζεται, και, τρίτον, τις δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς που επιφορτίζονται με το καθήκον και την αποστολή της εφαρμογής τους. Όταν αυτές οι τρεις διαστάσεις συγκλίνουν και συμπίπτουν, τα αποτελέσματα είναι καλά, μάλιστα γίνονται ενίοτε και «θαύματα». Όταν αποκλίνουν...
Μα ας μη χαλάσουμε την ωραία ατμόσφαιρα. Τόσα είναι αυτά που μας πίκραναν τούτο το καλοκαίρι. Ας παρηγορηθούμε και με κάτι πιο θετικό – η σπουδαία Γερμανία στρέφει το βλέμμα της με θαυμασμό στην πατρίδα μας όχι μόνο για το τοπίο και τον αρχαίο πολιτισμό, αλλά και για μια διοικητική καινοτομία, που εφαρμόζεται με επιτυχία εδώ. Λίγο είναι αυτό;
*Ο Αντώνης Μακρυδημήτρης είναι Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)
