Η Εστία της Νέας Σμύρνης διαθέτει ένα μοναδικό προνόμιο. Δεν είναι μόνο τα ποικίλα σεμινάρια, τα επιμορφωτικά τμήματα, οι εκδηλώσεις και η βιβλιοθήκη που διαθέτει στον επισκέπτη. Στην ποδιά της απλώνεται μια υπαίθρια γλυπτοθήκη με συμβολική αλλά και ουσιαστική αξία, καθώς γνωρίζει μεγάλα ονόματα της νεοελληνικής τέχνης σε ένα άλσος που σφύζει από κόσμο. Ανηφορίζοντας προς το μνημειακό μέγαρο με τις ιωνικές κολόνες, ο επισκέπτης συναντά μαρτυρικές μορφές, τον Χρυσόστομο Σμύρνης από το χέρι του Θανάση Απάρτη ή τον Ιωάννη Συκουτρή από το χέρι του Γιάννη Παππά. Κοντά τους, προβάλλουν ανάμεσά μας ήρωες της Ιστορίας όπως ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, ο στρατηγός που ταυτίστηκε με τις πρώτες ένδοξες σελίδες της εκστρατείας στην Ιωνία.
Τον ίδιο τον κόσμο της Μικρασίας επιχείρησε να παραδώσει στη συλλογική μνήμη ο Νεοσμυρνιώτης γλύπτης Βάσος Καπάνταης. Ίωνας κι αυτός στην καταγωγή από πρόσφυγες γονείς του ’22, σμίλεψε στο έμπα της Εστίας μια σειρά από μνημειακά έργα: η «Σμύρνα», το «Ηρώο της Περγάμου», η «Επιτύμβια Νίκη» θέλουν να θυμίζουν για πάντα όλους εκείνους που έφυγαν στην ανωνυμία. Με τον Καπάνταη και τους άλλους δασκάλους έρχεται σήμερα να συνδεθεί η Πωλίνα Κασιμάτη που μοιράζεται με το κοινό της Εστίας τη δική της «Μνημοσύνη».
Η Εστία Νέας Σμύρνης
Μέσα στην εντυπωσιακή είσοδο του μεγάρου, φιλοξενείται, για πρώτη φορά, περιοδική έκθεση με γλυπτά έργα της Κασιμάτη. Από τη νεότερη γενιά των καλλιτεχνών μας, η Π.Κ. έχει δώσει λαμπρά δείγματα και σε άλλους μνημειακούς χώρους, όπως στο Παλάτσο Ροσπιλιόζι της Τοσκάνης ή, πιο πρόσφατα, στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.
Με ρίζες από το Προκόπι της Μικράς Ασίας, η γλύπτρια καταθέτει ένα σύνολο έργων που, παρά το μικρό τους μέγεθος, επιβάλλονται με ένταση και δύναμη στον χώρο. Τα χαρακτηρίζει η απλότητα του υλικού, η αίσθηση του ακατέργαστου μέσα στη φόρμα πηλού που βρίσκει αναφορά στο δράμα της προσφυγιάς, άλλοτε με ισχυρούς συμβολισμούς, άλλοτε με πιο ρεαλιστικές προσεγγίσεις, αλλά πάντα με διάθεση υπέρβασης της ακαδημαϊκής πλαστικότητας. Υπάρχει χρώμα, αλλά και πρωτοτυπία, ακόμη και στα βάθρα τα οποία η γλύπτρια μετατρέπει σε οργανικό μέρος των γλυπτών (ως γκράφιτι ή ως φυσικό εμπόδιο που πρέπει να υπερβούν οι ήρωές της).
Στιγμιότυπο από τα εγκαίνια με την επιμελήτρια Γεωργία Σιβρή να μιλά για την έκθεση. Κάτω η Πωλίνα Κασιμάτη με την Πρόεδρο της Εστίας, Αναστασία Καψή
Όλα τα έργα μαζί συνθέτουν μια μικρής κλίμακας γλυπτοθήκη, όπως αυτή που συναντά ο επισκέπτης έξω από την Εστία, στο άλσος Μικρασιατικής Μνημοσύνης. Μόνο που οι αδρές φιγούρες της Κασιμάτη δεν σαρκώνουν πρόσωπα της Ιστορίας. Γι’ αυτά υπάρχει χώρος ολόγυρα στους τοίχους όπου είναι γραμμένα τα ονόματα μεγάλων ευεργετών, Μικρασιατών και μη. Παρόμοια με τον Καπάνταη, μνημειώνει τον κόσμο της προσφυγιάς, αυτόν που σε αντίξοες συνθήκες έκλεισε τις πληγές του, πρόκοψε και πρόσφερε στην ελληνική κοινωνία.
Αναμφίβολα, είναι μια έκθεση εξωστρέφειας για την Εστία που δίνει ζωτικό χώρο στους νεότερους δημιουργούς κι ανταποκρίνεται στον ιστορικό της ρόλο: να συλλαμβάνει και να υλοποιεί δράσεις φανερώνοντας πως η σπουδή της Ιστορίας δεν είναι παρελθοντολογία, αλλά παιδεία και μοίρασμα ενός κόσμου.
Γλυπτό της Πωλίνας Κασιμάτη
Την επιμέλεια υπογράφει η Γεωργία Σιβρή, μουσειολόγος της ΕΣΤΙΑΣ και επιμελήτρια εκθέσεων, που βάζει γερό θεμέλιο στις μελλοντικές παραγωγές του Ιδρύματος. Γράφει, μεταξύ άλλων, για το σκεπτικό και την πρόθεση της «Μνημοσύνης»:
«Η Κασιμάτη δημιουργεί έναν διάλογο ανάμεσα στην ανθρώπινη μορφή και το υλικό, προσκαλώντας τον θεατή να εξερευνήσει τα συναισθήματα και τις ενοράσεις του… χρησιμοποιώντας τον πηλό ως μέσο έκφρασης επιτρέπει την άμεση επαφή με την ιστορία, ενώ με την χρήση του μπρούτζου υπογραμμίζει τη δύναμη και την επιμονή του ανθρώπινου πνεύματος. Μέσα από την αφαίρεση, την απλοποίηση και την έκφραση του πάθους και της ανθρώπινης συνθλίψεως, αποτυπώνει την ανθρώπινη ύπαρξη με βάθος και ειλικρίνεια». Και καταλήγει η κ. Σιβρή: «τα γλυπτά αυτά, που μοιάζουν να λιώνουν, αναδεικνύουν την αναπόφευκτη πορεία της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης, καθιστώντας την ίδια τη διαδικασία μια μορφή τέχνης».
Γλυπτό της Πωλίνας Κασιμάτη
Η Πωλίνα Κασιμάτη με έδρα την Αθήνα, διακρίνεται για την τόλμη της να συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν μέσα από συνθέσεις που δεν παριστάνουν, αλλά σημαίνουν. Με πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, καθώς και με παραγγελίες από διάφορα ιδρύματα και ιδιώτες, έχει μια στέρεη πορεία στον χώρο της γλυπτικής. Έργα της θα συναντήσετε στο St. Catherine’s British School, Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ίδρυμα Χατζηιωάννου, ίδρυμα Λεβέντη, Μουσείο «Μαρία Κάλλας».
Γράφει η ίδια για την πρόθεσή της: «Έχω την τύχη ως Ελληνίδα να μπορώ να ζω από κοντά και να μελετώ την Αρχαία Ελληνική γλυπτική η οποία ήταν για εμένα ανέκαθεν πηγή έμπνευσης. Καθώς παρατηρώ αυτά τα μαρμάρινα αριστουργήματα βλέπω την πηγαία δύναμη που κρύβουν μέσα τους, μια δύναμη που έχει την ιδιότητα να συνδέει εκείνη την ώρα το μυαλό μας με την καρδιά. Αυτός είναι και ο δικός μου στόχος. Να φέρω στον θεατή μια τέτοια σύνδεση».
«Μνημοσύνη» έως 5 Ιουλίου με ελεύθερη είσοδο για το κοινό στην Εστία Νέας Σμύρνης. Από Δευτέρα έως Παρασκευή: 09.00 – 17.00
Κεντρική φωτ.: Η Πωλίνα Κασιμάτη
