Άμεσες συνέπειες έχουν στους καλλιτέχνες και τους επιμελητές εκθέσεων τέχνης επί εδάφους ΗΠΑ τα εκτελεστικά διατάγματα τα οποία ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε κατά την πρώτη εβδομάδα της θητείας του, ειδεμή εκείνα που αφορούσαν στην κατάργηση των προγραμμάτων DEI περί συμπερίληψης καθώς και στην μεταναστευτική πολιτική. Κάτι που, φυσικά, δημιουργεί ανασφάλεια και συναισθήματα φόβου σε μερίδα του καλλιτεχνικού κόσμου θέτοντας τους, τρόπον τινά, υπό διωγμόν, πολλώ δε μάλλον όταν έχουν ήδη γίνει τροποποιήσεις ή ακυρώσεις εκθέσεων σε μουσεία, υπό το φόβο απώλειας ή μείωσης προϋπολογισμού τους.
Ο αριθμός των καλλιτεχνών που έχουν επηρεαστεί δεν πρόκειται να μείνει στάσιμος, καθώς στους επόμενους μήνες αναμένεται να επηρεαστούν πολύ περισσότεροι. Μέγιστη δε, συνέπεια των επιθέσεων του Αμερικανού προέδρου κατά της διαφορετικότητας και της μετανάστευσης είναι να τους κάνει να φοβούνται να εκφράσουν τον πραγματικό εαυτό τους, κάτι που συνάδει με υποδόρια άσκηση βίας.
Για να μιλήσουμε με παραδείγματα, η ομαδική έκθεση «Nature's Wild with Andil Gosine» που θα παρουσιαζόταν σε μουσείο του Τορόντο, ακυρώθηκε, γεγονός που ο επιμελητής της έκθεσης και καθηγητής περιβαλλοντικών τεχνών και δικαιοσύνης στο Πανεπιστήμιο York στο Τορόντο, Andil Gosine, χαρακτήρισε «σπαρακτική είδηση». Για την εν λόγω έκθεση είχε συγκεντρώσει έργα τέχνης 12 καλλιτεχνών από όλη την Αμερική – πολλοί από αυτούς έγχρωμοι και μέρος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Ο ίδιος, όπως αναφέρει ο Guardian, είχε καταλάβει ότι «η αντίδραση του μουσείου είχε να κάνει με τον φόβο μήπως χάσει τον προϋπολογισμό του παρουσιάζοντας queer καλλιτέχνες».
Ερωτήματα τα οποία τίθενται για την αντιμετώπιση αυτής της μεταβαλλόμενης πολιτικής «παλίρροιας» σχετίζονται με τη θέση των μουσείων: πόσο θα κληθούν να «συμμορφωθούν», πόσους καλλιτέχνες ή/και επιμελητές θα τους επιβληθεί να «θυσιάσουν», εάν αξίζει ένα μουσείο να θυσιάσει τις αξίες που πρεσβεύει για να επιβιώσει οικονομικά ακόμη και αν, πιθανόν, να μην λάβει τον απαιτούμενο προϋπολογισμό.
Πρόδηλο είναι ότι οι ακυρώσεις εκθέσεων επηρεάζουν αρνητικά τις ζωές καλλιτεχνών και επιμελητών με ψυχικό και οικονομικό αντίτυπο. Τα γκρίζα σύννεφα τείνουν να είναι περισσότερα για τους καλλιτέχνες - μετανάστες. Ορισμένοι από αυτούς παραιτούνται ή δηλώνουν ότι δεν θέλουν να πληρώνονται για τη δουλειά τους, από φόβο μήπως εντοπιστούν από τα μέσα αμοιβής τους. Συνεπώς, η εργασία τους μένει απλήρωτη κι εκείνοι μένουν στην αφάνεια καθώς δεν κατονομάζονται για τα έργα που παρουσιάζουν. Κάποιοι, μάλιστα, προβαίνουν σε «μηδενική κοινωνική δικτύωση» (zero social), καθιστώντας τους εαυτούς τους ψηφιακά «αόρατους», κατεβάζοντας τους ιστότοπους και τις σελίδες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πηγή: Shutterstock
Περίπου δύο μήνες αφότου ο Τραμπ έπιασε ξανά στα χέρια του το τιμόνι των ΗΠΑ, έχει επινοήσει από κοινού με το επιτελείο του, τρόπους όχι μόνο για να διαγράψουν ορισμένους καλλιτέχνες και ορισμένα είδη τέχνης, αλλά και να αναγκάσουν αυτούς τους καλλιτέχνες να διαγράψουν τους εαυτούς τους, στο όνομα της αυτοπροστασίας. Αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο από το πιο ουσιαστικό έργο των καλλιτεχνών: να κάνουν το κοινό να βιώσει το έργο τους και να τεθούν σε μία διαδικασία εσωτερικής αναμόχλευσης.
Θα μπορούσε να λεχθεί ότι διεξάγεται ένας πολιτιστικός πόλεμος και η αντίσταση – ακόμη και η νίκη – σε αυτόν, είναι κάθε καλλιτέχνης να διατηρήσει την ταυτότητά του και την ευαισθησία του. Απέναντι σε αυτή τη μορφή βίας, η δημιουργία έργων τέχνης και η έκθεσής τους κρίνεται ζωτικής σημασίας ακόμη κι εάν είναι – και θα γίνει – πιο δύσκολη υπό τον Τραμπ.
