Στις προοπτικές που διαμορφώνονται τη φετινή σεζόν για την κρουαζιέρα αναφέρεται ο Θεόδωρος Βώκος, Διευθύνων Σύμβουλος, Εκθέσεις Ποσειδώνια Α.Ε., σε συνέντευξή του στο Liberal και στην Αντιόπη Σχοινά.
Οι ανοδικές τάσεις στο homeporting, η ανάδειξη νέων προορισμών, η περαιτέρω ενίσχυση της ‘μικρής’ κρουαζιέρας και το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί παράγοντα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζουν θετικά τον κλάδο.
Ωστόσο απαιτείται να ενισχυθούν οι επενδύσεις σε υποδομές και βιώσιμη διαχείριση, παράλληλα με την ανάγκη για αναβάθμιση της παράκτιας ενεργειακής υποστήριξης και για την αποσυμφόρηση των ήδη επιβαρυμένων προορισμών, όπως αναφέρει ο ίδιος, λίγο πριν το Posidonia Sea Tourism Forum 2025 ανοίξει τις πύλες του στις αρχές Μαΐου.
Συνέντευξη στην Αντιόπη Σχοινά
Ο τομέας της κρουαζιέρας μετά την πανδημία διαγράφει μια εντυπωσιακή πορεία και η Ανατολική Μεσόγειος κερδίζει συνεχώς ως προορισμός. Το 8ο Posidonia Sea Tourism Forum (PSTF 2025) ανοίγει τις πύλες του στις αρχές Μαΐου στο Ηράκλειο φιλοδοξώντας να καταστεί ένα γεγονός-ορόσημο για τη ναυτιλιακή και τουριστική βιομηχανία. Γιατί επιλέξατε το Ηράκλειο για τη φετινή διοργάνωση;
Παρότι η Μεσόγειος αποτελούσε παραδοσιακά δημοφιλή προορισμό για την κρουαζιέρα, είναι γεγονός ότι μετά την πανδημία παρατηρείται μια εντυπωσιακή δυναμική στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τα σχέδια των εταιρειών να αναπτύξουν περισσότερα κρουαζιερόπλοια στην περιοχή, την καθιστούν ολοένα και πιο σημαντική για τον κλάδο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή του Ηρακλείου για τη διοργάνωση του 8ου Posidonia Sea Tourism Forum ήταν για εμάς σχεδόν αυτονόητη.
Αφενός, επειδή το Ηράκλειο αποτελεί έναν δημοφιλή προορισμό για την κρουαζιέρα στην περιοχή, ο οποίος έχει σημαντική αναπτυξιακή προοπτική μετά την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού.
Αφετέρου, επειδή μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο, δείχνοντας στους εκπροσώπους του κλάδου ότι υπάρχουν προορισμοί που ακόμα δεν έχουν αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές τους και που έχουν τη δυναμική να υποδεχθούν περισσότερα κρουαζιερόπλοια, χωρίς να αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερτουρισμού ή συνωστισμού.
Επιπλέον, με δεδομένο ότι από το 2027 θα λειτουργεί το νέο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, οι προοπτικές για να εξελιχθεί η πόλη σε σημαντικό homeport της Ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ θετικές.
Τέλος, επιλέξαμε το Ηράκλειο γιατί η Περιφέρεια Κρήτης και ο Δήμος Ηρακλείου, το Λιμάνι του Ηρακλείου, αλλά και η τοπική επιχειρηματική κοινότητα, πιστεύουν και στηρίζουν τη συνεργασία με τον κλάδο.
Από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν την ιδέα να φιλοξενήσουν ένα τόσο σημαντικό διεθνές φόρουμ για την κρουαζιέρα, το οποίο θα συγκεντρώσει στην Κρήτη κορυφαίους εκπροσώπους από όλο το φάσμα του κλάδου.
Ποια είναι η εικόνα που έχετε σήμερα για τη θέση της χώρας μας ως προορισμού στα σχέδια των εταιρειών, όχι μόνο για φέτος, αλλά και για τα επόμενα έτη, σύμφωνα με όσα σας μεταφέρουν τα στελέχη των εταιρειών;
Η Ελλάδα αναδεικνύεται πλέον ως πρωταγωνιστής της κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας συνεχώς τη θέση της τόσο ως transit προορισμός όσο και ως homeporting.
Προφανώς, σε αυτήν την εξέλιξη συνέβαλε σημαντικά ο ρόλος της χώρας μας στην επανεκκίνηση της κρουαζιέρας στην περιοχή, ήδη πριν από το τέλος της πανδημίας. Η άριστη συνεργασία των ελληνικών Αρχών με τον κλάδο υπήρξε καθοριστική, καθώς η Ελλάδα ήταν μεταξύ των πρώτων χωρών στον κόσμο που «άνοιξαν» την κρουαζιέρα με ασφάλεια και υπευθυνότητα εν μέσω της εξελισσόμενης –τότε– κρίσης.
Η δυναμική ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην Ελλάδα ενισχύεται και από την εντυπωσιακή ανάκαμψη της χώρας από τη δεκαετή οικονομική κρίση, με τον τουρισμό να αποτελεί βασικό πυλώνα αυτής της επιτυχίας.
Ο συνδυασμός της φυσικής ομορφιάς, της φημισμένης ελληνικής φιλοξενίας και του success story των τελευταίων ετών έχει αυξήσει τη δημοφιλία της Ελλάδας μεταξύ των διεθνών ταξιδιωτών και, φυσικά, των ταξιδιωτών κρουαζιέρας.
Παράλληλα, δεν πρέπει να υποτιμούμε το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει παράγοντας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, ακόμα και εν μέσω των πρόσφατων γεωπολιτικών κρίσεων στην περιοχή. Αυτή η σταθερότητα ενισχύει τη θέση της χώρας ως αξιόπιστου και ελκυστικού προορισμού για την παγκόσμια κρουαζιέρα.
Διαπιστώνεται μια διαρκής άνοδος της ζήτησης ιδιαίτερα για μικρά κρουαζιερόπλοια, τα οποία επεκτείνουν την παρουσία τους σε ελληνικούς προορισμούς. Γιατί συμβαίνει αυτό; Και πώς θα αναδειχθεί κατά τη διάρκεια του forum;
Tα μικρά κρουαζιερόπλοια αποτελούν ένα δυναμικό και ταχέως αναπτυσσόμενο τμήμα της αγοράς, ιδιαίτερα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Και αυτό είναι απολύτως λογικό, καθώς αυτά τα πλοία είναι ιδανικά για το Αιγαίο και γενικότερα για την Ανατολική Μεσόγειο, προσφέροντας μια διαφορετική εμπειρία κρουαζιέρας.
Η αυξανόμενη δημοφιλία τους έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων ομίλων του ευρύτερου τομέα του τουρισμού, όπως o όμιλος Ritz Carlton, που επενδύουν στη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Η Ελλάδα οφείλει να στοχεύσει περισσότερο σε αυτή την αγορά. Η προώθηση των μικρών κρουαζιερόπλοιων θα επιτρέψει τη διασπορά της κρουαζιέρας σε περισσότερους, ακόμα και μικρότερους προορισμούς, καθώς οι δυνατότητες εξυπηρέτησης πολλών μεγάλων πλοίων ταυτόχρονα σε δημοφιλείς προορισμούς είναι σχετικά περιορισμένες.
Επιπλέον, τα μικρά κρουαζιερόπλοια προσελκύουν ταξιδιώτες υψηλότερων εισοδημάτων, οι οποίοι συνεισφέρουν περισσότερο στην τοπική οικονομία κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.
Οι κρουαζιέρες αυτές προσφέρουν μια πιο οικεία και εξατομικευμένη εμπειρία εν πλω, καθώς και μεγαλύτερη ευελιξία στον σχεδιασμό δρομολογίων, επιτρέποντας την πρόσβαση σε μικρότερα και εναλλακτικά λιμάνια, φέρνοντας τους επιβάτες πιο κοντά στις τοπικές κοινότητες και επεκτείνοντας την τουριστική περίοδο, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στο δίπτυχο «ήλιος και θάλασσα».
Για όλους τους παραπάνω λόγους, στο φετινό PSTF έχουμε σχεδιάσει μία συζήτηση σε πάνελ ειδικά με θέμα «Μικρά κρουαζιερόπλοια».
Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, οι ειδικοί του κλάδου θα αναλύσουν τη ζήτηση για το ανερχόμενο αυτό προϊόν του κλάδου, καθώς και τις ανάγκες που έχουν τα μικρότερα αυτά πλοία προκειμένου να επισκεφθούν περισσότερους, λιγότερο προβεβλημένους προορισμούς.
Παράλληλα, θα εξεταστούν οι βασικοί παράγοντες που διαφοροποιούν αυτό το τμήμα της αγοράς από την παραδοσιακή κρουαζιέρα.
Παράλληλα βλέπουμε και τις μεγάλες εταιρείες να επιλέγουν Ελλάδα ακόμα και για επιβίβαση επιβατών. Περιγράψτε μας το κλίμα που έχει δημιουργηθεί για τη χώρα μας από τις μεγάλες εταιρείες. Πόσο σε αυτό το κλίμα συμβάλλουν τα νέα λιμάνια Κρουαζιέρας που σχεδιάζονται και αν αλλάζουν οι συσχετισμοί στις επιλογές των μεγάλων εταιρειών για τους προορισμούς;
Στα μελλοντικά σχέδια όλων των εταιρειών κρουαζιέρας η Ελλάδα κατέχει σημαντικό ρόλο και ως homeport. Η τάση που ξεκίνησε τα τελευταία 3-4 χρόνια, ενισχύεται δυναμικά.
Η ιδιωτικοποίηση αεροδρομίων και λιμανιών έχει προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές, δημιουργώντας συνθήκες που ευνοούν την περαιτέρω ανάπτυξη του homeporting στη χώρα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, η οποία έχει εισέλθει δυναμικά στον χάρτη της κρουαζιέρας τα τελευταία χρόνια. Η λειτουργία του αναβαθμισμένου αεροδρομίου σε συνδυασμό με τις βελτιωμένες λιμενικές υποδομές, δημιουργεί όλες τις προϋποθέσεις ώστε η πόλη να εξελιχθεί σε ισχυρό homeport, ειδικά για ταξιδιώτες από τα Βαλκάνια.
Αντίστοιχα, το Ηράκλειο επενδύει συστηματικά στις υποδομές για την περαιτέρω υποστήριξη της κρουαζιέρας, ενώ και τα Χανιά πρόσφατα αναβάθμισαν τις λιμενικές εγκαταστάσεις τους, προετοιμάζοντας το έδαφος για την υποδοχή περισσότερων κρουαζιερόπλοιων.
Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, για την Ελλάδα, είναι η ανάπτυξη νέων προορισμών που θα αναδειχθούν σε παγκόσμιο επίπεδο, με στόχο την αποσυμφόρηση των ήδη επιβαρυμένων δημοφιλών προορισμών.
Η δημιουργία νέων δρομολογίων, με αφετηρία τον Πειραιά και άλλα ελληνικά λιμάνια, θα επιτρέψει περισσότερες επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων, με ισορροπημένη διασπορά των επιβατών σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Επομένως, είναι κρίσιμη η ανάδειξη νέων προορισμών στην Ελλάδα και γι’ αυτό το θέμα του PSTF 2025, με τίτλο «Μεσόγειος: Επιτακτική ανάγκη για νέα δημοφιλή λιμάνια και προορισμούς», δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο.
Πρέπει να εκπαιδεύσουμε το κοινό στο εξωτερικό ότι πέραν της Σαντορίνης και της Μυκόνου, υπάρχει πλειάδα ακόμα εξίσου εντυπωσιακών προορισμών.
Παραδοσιακά οι εταιρείες κρουαζιέρας έθεταν μια σειρά από ζητήματα, όπως -για παράδειγμα- οι λιμενικές υποδομές. Τι αναμένουμε να ακούσουμε στο forum απ’ όλες τις πλευρές;
Το ζήτημα της αναβάθμισης των λιμενικών υποδομών στην Ελλάδα είναι διαχρονικό. Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό είναι συνεχής και, προφανώς, δεν περιορίζεται μόνο στον τομέα της κρουαζιέρας, αλλά επεκτείνεται και στην ακτοπλοΐα, καθώς η σημαντική αύξηση του τουρισμού τα τελευταία χρόνια έχει φέρει πολλά λιμάνια στα όρια τους.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εξελισσόμενη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του Λιμένα του Λαυρίου, καθώς η προσθήκη ενός ακόμα λιμανιού κρουαζιέρας στην Αττική θα αποφορτίσει το λιμάνι του Πειραιά.
Αν, μάλιστα, εταιρείες κρουαζιέρας είναι μεταξύ των παραχωρησιούχων, αυτό αναμένεται να ενισχύσει τη δραστηριότητα και να οδηγήσει στην καλύτερη αξιοποίηση των υποδομών.
Ωστόσο, το πιο κρίσιμο αυτή τη στιγμή είναι η επαναλειτουργία των λιμανιών της Σαντορίνης, τόσο του παλιού όσο και ενδεχομένως ενός νέου, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα φετινά δρομολόγια των κρουαζιερόπλοιων στο νησί.
Αλλά τα λιμάνια αποτελούν πλέον ουσιαστικό κομμάτι της εμπειρίας μιας κρουαζιέρας, για αυτό υπάρχουν επιπλέον θέματα που θα συζητηθούν στο συνέδριο:
• η υιοθέτηση πράσινων πρακτικών και λύσεων για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων,
• η ανάγκη νέων λιμενικών επενδύσεων, η εφαρμογή πρωτοκόλλων ασφαλείας στα λιμάνια και ανάπτυξης αποτελεσματικών συστημάτων κατανομής θέσεων ελλιμενισμού.
Η εξασφάλιση πλαισίου για την παράκτια ενεργειακή υποστήριξη (Onshore Power Supply – OPS), αλλά και η εξελισσόμενη προσπάθεια για έλεγχο του συνωστισμού σε ορισμένους προορισμούς, είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα την Ελλάδα. Ποια η στάση των μεγάλων της Κρουαζιέρας;
Το πλαίσιο για την παράκτια ενεργειακή υποστήριξη είναι ευθυγραμμισμένο με μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της κυβέρνησης, και γι’ αυτό αναμένουμε σύντομα την επέκταση του συστήματος αυτού σε περισσότερα λιμάνια.
Ήδη, o Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) ανακοίνωσε ότι προχωρά ταχύτατα στην υλοποίηση του σχεδίου ηλεκτροδότησης πλοίων (cold ironing), το οποίο θα επιτρέψει την παράκτια ενεργειακή υποστήριξη ελλιμενισμένων πλοίων, συμβάλλοντας στη σημαντική μείωση των εκπομπών ρύπων στα ελληνικά λιμάνια.
Ήδη έχουν ολοκληρωθεί επτά τεχνικές μελέτες για την εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων στα λιμάνια του Πειραιά, της Ηγουμενίτσας, της Ραφήνας, του Βόλου, της Θεσσαλονίκης, του Λαυρίου και του Ηρακλείου. Στο επόμενο στάδιο θα εκπονηθούν μελέτες για 19 ακόμη λιμάνια, γεγονός που υπογραμμίζει τη δέσμευση της χώρας για τη βιώσιμη ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών.
Όσον αφορά στον συνωστισμό σε ορισμένους δημοφιλείς προορισμούς, είναι σαφές ότι αποτελεί ένα ζήτημα που οι εταιρείες κρουαζιέρας θέλουν να αποφύγουν, καθώς δημιουργεί αρνητική εμπειρία για τους επισκέπτες.
Για τον λόγο αυτό, ο κλάδος επιδιώκει να στενή συνεργασία με τους προορισμούς, ώστε να διασφαλίζεται η αποφυγή της συμφόρηση. Σε αυτήν την κατεύθυνση, οι εταιρείες κρουαζιέρας υποστηρίζουν την εισαγωγή και λειτουργία συστημάτων κατανομής θέσεων ελλιμενισμού, τα οποία επιτρέπουν τον καλύτερο συντονισμό με τους προορισμούς και συμβάλλουν στην ομαλή διαχείριση των αφίξεων.
Ειδικά στη Σαντορίνη, το σύστημα κατανομής θέσεων ελλιμενισμού αναμένεται να λειτουργήσει φέτος, γεγονός που εκτιμάται ότι θα διευκολύνει σημαντικά την κυκλοφορία των κρουαζιερόπλοιων και θα μειώσει τον συνωστισμό, βελτιώνοντας την εμπειρία τόσο των επιβατών όσο και των τοπικών κοινωνιών.
Το οικονομικό όφελος, ο αντίκτυπος στο περιβάλλον και οι δυνατότητες για ηλεκτροδοτούμενη συνδεσιμότητα στη θέση ελλιμενισμού, μεταξύ άλλων, αλλά και οι θέσεις κράτησης και η εκχώρηση θέσεων ελλιμενισμού, ιδιαίτερα σε δημοφιλή λιμάνια, με περιορισμένη ικανότητα ελλιμενισμού, αποτελούν ζητούμενα για την εξέλιξη της Κρουαζιέρας. Θεωρείτε ότι μπορούμε να έχουμε πρακτικές λύσεις σε ορισμένα απ’ αυτά τα θέματα, δεδομένου δε ότι η Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας έχει θέσει σε πρώτη προτεραιότητα τα περιβαλλοντικά ζητήματα;
Η βιώσιμη ανάπτυξη των προορισμών αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τον κλάδο της κρουαζιέρας, καθώς η διατήρηση «υγιών» και ελκυστικών προορισμών διασφαλίζει τη βέλτιστη εμπειρία των επισκεπτών.
Για τον λόγο αυτό, η Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA) συνεργάζεται στενά τόσο με την κυβέρνηση όσο και με τις τοπικές Αρχές, συμβάλλοντας στην υιοθέτηση πρακτικών που προωθούν τη βιώσιμη και υπεύθυνη διαχείριση του τουρισμού κρουαζιέρας στην Ελλάδα.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας είναι πρόθυμες να επενδύσουν σε λιμενικές υποδομές και έργα βιωσιμότητας, εφόσον το επιτρέπει το νομοθετικό πλαίσιο.
Ωστόσο, για τη διασφάλιση μιας ισόρροπης ανάπτυξης, είναι απαραίτητο και οι μικρότεροι προορισμοί να εξετάσουν από την πλευρά τους βιώσιμες και καινοτόμες λύσεις, όπως προσωρινές πλωτές αποβάθρες, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την καλοκαιρινή περίοδο, χωρίς να αλλοιώνουν το φυσικό τοπίο.
Αυτές οι λύσεις απαιτούν περιορισμένες επενδύσεις και σύντομα χρονοδιαγράμματα εφαρμογής, καθιστώντας τις ιδανικές για μικρότερους προορισμούς.
Το PSTF 2025 παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για όλους τους εμπλεκόμενους να επανεξετάσουν τις στρατηγικές τους για την ανάπτυξη, τον προγραμματισμό δρομολογίων και την επιλογή προορισμών.
Η κρουαζιέρα, ως τουριστικός τομέας με τη μεγαλύτερη ευελιξία προγραμματισμού, μπορεί να αξιοποιήσει νέους αναδυόμενους προορισμούς, ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
