Οι αυξημένες τιμές της προκαλούν ανησυχία. Όχι αδίκως, όπως θα δούμε παρακάτω. Η χοληστερίνη είναι ένα από τα συστατικά του σώματός μας, το οποίο απασχολεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού, καθώς η αύξησή της πάνω από το φυσιολογικό εύρος τιμών προκαλεί συνήθως προβλήματα.
Αυτή η ανησυχία προκύπτει από το ότι η αυξημένη χοληστερόλη έχει συσχετισθεί κυρίως με τον αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου. Σε γενικές γραμμές οι περισσότεροι έχετε μία ιδέα του τι χρειάζεται να αλλάξετε στη διατροφή σας, ώστε να μειωθούν οι ανεβασμένοι δείκτες. Επίσης, είναι πολύ πιθανό να έχετε ακούσει και πώς πρέπει να τρέφεστε, ώστε να προλάβετε την αύξηση της χοληστερόλης. Αυτό που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό είναι το εάν υπάρχουν κάποια συμπτώματα που θα σας προειδοποιήσουν ότι η χοληστερίνη σας έχει αυξηθεί και έχει έρθει η ώρα να δράσετε.
Για αυτά θα μας μιλήσει η Εύα Τσάκου, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος.
Τι είναι η χοληστερίνη;
Η χοληστερίνη είναι ένα λιπαρό μόριο απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος, καθώς συμμετέχει στη δημιουργία των μεμβρανών που περιβάλλουν τα κύτταρά μας (κυτταρικές μεμβράνες), είναι απαραίτητη για τη δημιουργία πολύ σημαντικών ορμονών, για την παραγωγή της χολής και για πολλές ακόμα λειτουργίες. Για τη μετακίνησή της μέσα στο σώμα μας, χρησιμοποιεί κάποιους μεταφορείς που ονομάζονται λιποπρωτεΐνες. Αυτές που μας ενδιαφέρουν περισσότερο είναι η LDL και η HDL.
Η LDL είναι ευρέως γνωστή ως «κακή» χοληστερόλη καθώς μεταφέρει τη χοληστερόλη στους ιστούς και η HDL είναι γνωστή ως «καλή» γιατί απομακρύνει τη χοληστερόλη από τους ιστούς και την κυκλοφορία του αίματος. Για να είναι μικρός ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, το ζητούμενο είναι να έχουμε αυξημένες τιμές της «καλής» HDL χοληστερόλης και χαμηλές τιμές της «κακής» LDL χοληστερόλης, επισημαίνει η Εύα Τσάκου.
Ποιες τιμές θεωρούνται αυξημένες;
Μετά την ηλικία των 20 ετών είναι καλό να ελέγχετε τα επίπεδα χοληστερίνης σας κάθε 5 έτη, μέσω αιματολογικής εξέτασης (αιμοληψία). Εάν όμως υπάρχει κάποιο οικογενειακό ιστορικό ή ήδη έχετε εμφανίσει αυξημένες τιμές ή βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή, τότε είναι πολύ πιθανό ο ιατρός να σας συστήσει εξετάσεις ανά έτος ή και πιο συχνά. Σε γενικές γραμμές οι επιθυμητές τιμές ολικής χοληστερόλης είναι <200mg/ dl. Παρακάτω θα δούμε τις επιθυμητές τιμές και για την LDL και HDL χοληστερόλη.
Επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερόλης
LDL χοληστερόλη Κατηγορία
<70mg/dl Για άτομα με πολύ αυξημένο κίνδυνο
<100mg/dl Για άτομα με αυξημένο κίνδυνο
<115mg/dl Για άτομα με μέτριο κίνδυνο
Επιθυμητά επίπεδα HDL χοληστερόλης
HDL χοληστερόλη Φύλο
>40mg/dl Άνδρες
>45mg/dl Γυναίκες
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η αυξημένη χοληστερίνη δυστυχώς δεν έχει έκδηλα συμπτώματα, για παράδειγμα κάποιον πόνο, που να μας υποδείξει ότι μπορεί να έχουν αυξηθεί οι τιμές της. Συνεπώς, οι αυξημένες τιμές θα εμφανιστούν είτε τυχαία σε κάποιον αιματολογικό έλεγχο, είτε ύστερα από έλεγχο που θα πραγματοποιηθεί λόγω κάποιου άλλου συμβάντος, πιο σοβαρού, όπως πόνου στο στήθος που σχετίζεται με καρδιαγγειακή νόσο, εγκεφαλικού επεισοδίου, εμφράγματος ή υπερτασικού επεισοδίου (είτε οξέος υπερτασικού επεισοδίου, είτε γενικότερα αυξημένης αρτηριακής πίεσης).
Υπάρχει μία περίπτωση «εξανθήματος» το οποίο μπορεί να σχετίζεται με αυξημένες τιμές χοληστερόλης στο αίμα. Αυτό το εξάνθημα ονομάζεται ξανθέλασμα και παρουσιάζεται με τη μορφή κίτρινων μαλακών ή σκληρών κηλίδων στις εσωτερικές γωνίες των βλεφάρων, οι οποίες αποτελούνται από χοληστερόλη. Αυτές οι κηλίδες εμφανίζονται πιο συχνά σε γυναίκες απ’ ό,τι σε άντρες και κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Παρότι τα ξανθελάσματα μπορεί να εμφανιστούν και σε άτομα με φυσιολογικές τιμές χοληστερόλης, εάν τα έχετε, είναι πολύ σημαντικό να ελέγξετε τις τιμές χοληστερίνης σας, ώστε να προλάβετε την εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου.
Ποιοι έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπερχοληστερολαιμίας;
Πέρα από τα συμπτώματα, είναι ιδιαίτερα ουσιώδες για την υγεία σας να γνωρίζετε εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, ώστε να είστε υποψιασμένοι και να ελέγχετε τις τιμές σας. Οι πιθανότητες λοιπόν να έχετε αυξημένη χοληστερόλη είναι μεγαλύτερες εάν:
◙ Είστε άνδρας
Οι γυναίκες είναι προστατευμένες κατά την αναπαραγωγική ηλικία, λόγω των ορμονών τους. Από τη στιγμή που θα μπουν στην εμμηνόπαυση έχουν τις ίδιες πλέον πιθανότητες με τους άντρες.
◙ Είστε ηλικιωμένη/ ος
Όσο αυξάνει η ηλικία, αυξάνουν και τα επίπεδα της χοληστερίνης.
◙ Έχετε οικογενειακό ιστορικό
Εάν έχετε συγγενικό σας πρόσωπο, με συγγένεια α’ βαθμού, που έχει αυξημένη χοληστερίνη (υπερχοληστερολαιμία) τότε έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε και εσείς αυξημένα επίπεδα.
◙ Πάσχετε από κάποιο νόσημα
Πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη, υποθυροειδισμό, ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία, αυξάνουν οι πιθανότητες να έχετε αυξημένη χοληστερίνη.
◙ Έχετε αυξημένο βάρος
Η παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένες τιμές «κακής» LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.
Ακολουθείτε διατροφή πλούσια σε κορεσμένα και trans λιπαρά
◙ Η διατροφή σας είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά (κόκκινο κρέας και παράγωγά του, όπως τα αλλαντικά) ή trans λιπαρά (τηγανιτά, σφολιατοειδή).
◙ Κάνετε χρήση κάποιων φαρμάκων
◙ Λαμβάνετε ως φαρμακευτική αγωγή διουρητικά ή κορτικοστεροειδή.
◙ Καπνίζετε
Το κάπνισμα μειώνει τα επίπεδα της «καλής» HDL χληστερόλης, η οποία είναι καρδιοπροστατευτική.
◙ Κάνετε καθιστική ζωή
Η έλλειψη άσκησης σχετίζεται με αυξημένο σωματικό βάρος και αυξημένα επίπεδα «κακής» LDL χοληστερόλης.
Βελτιώστε τις τιμές χοληστερόλης με τη διατροφή σας
Είτε λοιπόν ανήκετε σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, είτε ήδη έχετε αυξημένη χοληστερόλη, είναι πολύ σημαντικό να είστε συνεπείς αρχικά με τον επανέλεγχο των τιμών σας με βάση τις οδηγίες του ιατρού σας. Έπειτα, χρειάζεται να δώσετε βάση στις διατροφικές σας συνήθειες, καθώς και στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, ώστε να βελτιώσετε τους δείκτες σας και να μειώσετε κατ’ επέκταση και τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Ακολουθήστε μία διατροφή: πλούσια σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης, όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα ολικής άλεσης δημητριακά, τα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς και σπόρους, σε φυτικά έλαια όπως το ελαιόλαδο και σε γαλακτοκομικά πιο «φτωχή» σε κόκκινο κρέας (χοιρινό, αρνί, κατσίκι, μοσχάρι, ζωικό βούτυρο), στα παράγωγά του (αλλαντικά) και σε τρόφιμα που περιέχουν trans λιπαρά θα αποτελέσει σύμμαχο στην προσπάθειά σας με αντικατάσταση των κορεσμένων και trans λιπαρών με μονο- και πολυ- ακόρεστα λιπαρά (για παράδειγμα αντικατάσταση αγελαδινού βουτύρου με φυτική μαργαρίνη).
