«Όταν πρωτοξεκίνησα σ’ αυτή τη δουλειά, μου είπαν κάτι που ακουγόταν δύσκολο αλλά δεν ήταν: ''να κάνεις τη δουλειά που εσύ θέλεις''. Αυτό που ήταν δύσκολο ήταν να έχεις διάρκεια κι εγώ είχα. Παρέμεινα στο προσκήνιο επί 42 χρόνια. Και τώρα, ξέρω πως αυτό που είναι πραγματικά δύσκολο είναι να φεύγεις, γιατί ήρθε η ώρα μου να το κάνω. Αλλά δεν θ’ αποσυρθώ πριν σας μιλήσω και πριν σας ευχαριστήσω. Γιατί δούλευα όλη μου τη ζωή, έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα. […] Έκανα τη δουλειά που εγώ επέλεξα, με σκηνοθέτησαν οι καλύτεροι και σπουδαιότεροι. Προφανώς και είμαι αστέρας, είμαι αστέρας όμως χάρη σ’ εσάς και θέλω να σας ευχαριστήσω. Το χρωστάω στο κοινό και σε κανέναν άλλο».
Η συγκινησιακά αυτή φορτισμένη ομιλία στην οποία φάνηκε να αποχαιρετά τον κινηματογράφο ανήκε στο Γάλλο ηθοποιό Αλέν Ντελόν (1935-2024), κατά την παραλαβή του Χρυσού Φοίνικα για τη συνολική προσφορά του στην 7η Τέχνη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, το 2019. Τότε, ο Ντελόν ήταν 83 ετών, και παρότι ήταν υποψήφιος επτά φορές κατά τη διάρκεια της καριέρας του στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ, ουδέποτε μέχρι τότε είχε βραβευθεί.
Ο Αλέν Ντελόν κατά την παραλαβή του τιμητικού Χρυσού Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, στις 19 Μαΐου 2019. Πηγή: Arthur Mola/Invision/AP
Ο τότε τιμητικός Χρυσός Φοίνικας ήταν μία θεσμική επιβεβαίωση που τον καθιέρωσε και επίσημα στο πάνθεον της κινηματογραφικής τέχνης. H καταξίωση, όπως δήλωσε κατά την ομιλία του, είχε έρθει νωρίτερα, από το κοινό, διότι οι αστέρες του κινηματογράφου αντλούν φως όσο θαυμάζονται και δεν λησμονούνται.
Ο Ντελόν, ο οποίος «έφυγε» από τη ζωή την Κυριακή 18 Αυγούστου σε ηλικία 88 ετών, είχε αποβληθεί από όλα τα δημόσια σχολεία της γειτονιάς του αλλά κατείχε και εξακολουθεί να κατέχει μία θέση στην καρδιά των θαυμαστών του ανά τον κόσμο, όποιον ρόλο κι αν έπαιζε, στις περισσότερες από 90 ταινίες στις οποίες συμμετείχε, αλλάζοντας το ρου του γαλλικού σινεμά καθώς και του κινηματογράφου, παγκοσμίως.
Το βίντεο με τα αποσπάσματα των ταινιών για τον Ντελόν, που είχε προβληθεί (2019) στις Κάννες πριν από την τιμητική βράβευσή του, ήταν «λίγο σαν μεταθανάτιο αφιέρωμα, αλλά από τη δική μου ζωή», όπως είχε επισημάνει. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ανέτρεχε συχνά στο παρελθόν που ήταν γεμάτο ζωή. «Ναι, ανατρέχω στο παρελθόν περισσότερο απ’ ό,τι σκέπτομαι το μέλλον, γιατί το παρελθόν μου ήταν καταπληκτικό. Μια ζωή σαν τη δική μου απλώς δεν συμβαίνει δεύτερη φορά. Δεν μετανιώνω για τίποτε», είχε δηλώσει. Όπως και ότι «η ζωή δεν έχει πια να μου φέρει πολλά. Ξέρω τα πάντα, τα έχω δει όλα, μα πάνω απ’ όλα μισώ αυτή την εποχή. Με κάνει να ξερνάω. Ξέρω ότι θα αφήσω αυτόν τον κόσμο χωρίς λύπη».
Ενώ ο ίδιος μετρούσε επιπλέον χρόνια «ζωής», «έφευγαν» εκείνοι με τους είχε συμβιώσει στη ζωή και την τέχνη, κι εκείνος, όπως είχε πει «ζούσε στη μοναξιά». Αισθανόταν ότι ανήκε σ’ έναν άλλο κόσμο και ο κόσμος αυτός, όπως και οι άνθρωποί του, δεν υπήρχαν πλέον. «Μου λείπουν η Ρόμι (Σνάιντερ), η Ναταλί (Μπαρτελεμί), η Μιρέιγ (Νταρκ), ο Βισκόντι, ο Βεντούρα, ο Αντονιόνι, ο Μπελμοντό». Για τον τελευταίο, τον Ζαν Πολ Μπελμοντό, είχε πει ότι «δεν θα ήταν άσχημα αν φεύγαμε μαζί».
Οι Γάλλοι ηθοποιοί Αλέν Ντελόν (αριστερά) και Ζαν Πολ Μπελμοντό (δεξιά) στο Παρίσι στις 17 Νοεμβρίου 2017. Πηγή: AP Photo/Thibault Camus, File
Αγαπημένη λέξη του Ντελόν ήταν η τιμή, το αγαπημένο του «ναρκωτικό» η αγάπη, ένας ήχος που του άρεσε το ουρλιαχτό του λύκου τη νύχτα στο δάσος και ο ήχος που μισούσε εκείνος των όπλων που σημαδεύουν και πυροβολούν τους λύκους και τα άλλα ζώα. Εάν μετενσαρκωνόταν, θα ήθελε να είναι μαλινουά (βελγικός ποιμενικός - ράτσα σκύλου), όπως είχε αναφέρει –μεταξύ άλλων– σε συνέντευξη που του πήρε ο Μπερνάρ Πιβό, βασισμένη στο ερωτηματολόγιο του Προυστ.
Απαντώντας, επίσης, σε κάτι βαθύ: «Θα ήθελα όταν πεθάνω να με πάρει ο Θεός από το χέρι και να με πάει να δω για πρώτη φορά και τους δυο γονείς μου μαζί. Αφού δεν έγινε ποτέ στη ζωή, ας γίνει στο θάνατό μου». Απόσπασμα αυτής της συνέντευξης επαναλαμβάνεται στο παρακάτω βίντεο.
Alain Delon était un monstre sacré du cinéma, un homme libre. Il aimait la France et les français l’aimaient.
— François-Marie Didier (@fmdidier) August 18, 2024
Respect éternel.pic.twitter.com/R8fCKCHab4
Από τον «Γκοντό, ο εκβιαστής» στην «Έκλειψη» και στον «Μπορσαλίνο»
«Θρύλο του κινηματογράφου» είχε χαρακτηρίσει η εφημερίδα «Le Parisian» τον Αλέν Ντελόν, «ηγετική μορφή του κινηματογράφου, σύμβολο του ανδρισμού, ηθοποιό με χάρισμα» τον είχε περιγράψει η «Liberation», σύμφωνα με το BBC. Η πορεία του στον κινηματογράφο χαρακτηρίστηκε επίσης μυθική.
Farewell, friend. You will always be in my heart 🖤
— Alain Delon Society (@DelonSociety) August 18, 2024
RIP #AlainDelon pic.twitter.com/NaeAOci8Kv
Ο Ντελόν είχε κάνει το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το 1957 στην ταινία «Γκοντό, ο εκβιαστής», είχε αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές για τους ρόλους του σε ταινίες όπως «Γυμνοί στον ήλιο» (1960), «Ο Ρόκο και τ' αδέλφια του» (1960), «Η έκλειψη» (1962), «Ο γατόπαρδος» (1963), «Ο δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο» (1967), «Ο Σαμουράι» (1967), «Η πισίνα» (1969), «Ο κόκκινος κύκλος» (1970), «Ο μπάτσος» (1972) και «Ο Κύριος Κλάιν» (1976), μεταξύ άλλων, συνεργαζόμενος με σκηνοθέτες όπως οι Λουτσίνο Βισκόντι, Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, Ζαν-Πιέρ Μελβίλ, Μικελάντζελο Αντονιόνι και Λουί Μαλ.
On Martin Scorsese’s list of "39 foreign films to see before you die".
— Michael Warburton (@TheMonologist) August 18, 2024
As ever, he’s right.
ROCCO AND HIS BROTHERS (1960)
RIP ALAIN DELON - one of French Cinemas greats, an icon, a star, beautiful & charismatic to the enth.
pic.twitter.com/JEcE1zBhxe
The epitome of 60’s French cool.
— Michael Warburton (@TheMonologist) August 18, 2024
LE SAMOURAI (1967)
RIP ALAIN DELON - one of French Cinemas greats, an icon, a star, and beautiful & charismatic to the enth.
pic.twitter.com/nSMSfvTJqU
Το 1985 κέρδισε το Βραβείο Σεζάρ Α' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία «Η ιστορία μας» (1984). Το 1991, έλαβε το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλίας, ενώ, εκτός από τον τιμητικό Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, του είχε απονεμηθεί η τιμητική Χρυσή Άρκτος στο 45ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου.
Παρότι το 1997, σε ηλικία 62 ετών, είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του από την υποκριτική, εμφανίστηκε έκτοτε σε λίγες ταινίες όπως «Ανάμεσα σε δυο μπαμπάδες» (1998) με τους Ζαν Πολ Μπελμοντό και Βανέσα Παραντί και «Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς Αγώνες» (2008) με τους Ζεράρ Ντεπαρντιέ και Κλοβίς Κορνιγιάκ.
O Ιταλός σκηνοθέτης Λουτσίνο Βισκόντι (αριστερά) συνομιλεί με την Αυστριακή ηθοποιό Ρόμι Σνάιντερ μετά το επιτυχημένο ντεμπούτο της στο θέατρο του Παρισιού,με τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στο δράμα του 17ου αιώνα του Τζον Φορντ «Κρίμα που είναι πόρνη», 27 Μαρτίου 1961. Ο αρραβωνιαστικός της Αλέν Ντελόν (δεξιά), παίζει τον άλλο πρωταγωνιστικό ρόλο. Πηγή: AP Photo/Str
Μπριτζίτ Μπαρντό: Ο Ντελόν είναι ένα υπέροχο θηρίο
«Ο Αλέν Ντελόν είναι ένα υπέροχο θηρίο, ένα από αυτά που βρίσκονται υπό εξαφάνιση. Το χαμόγελό του σαρκοβόρο και γήινο, όπως και το διαπεραστικό μπλε του βλέμματός του μαγεύει και σαγηνεύει» είχε πει γι’ αυτόν η ηθοποιός και μία από τις γυναίκες που πέρασαν από τη ζωή του, Μπριτζίτ Μπαρτό, καθότι ο αποθανών είχε –μεταξύ άλλων – καθιερωθεί ως ζεν πρεμιέ του σινεμά. Για τη μητέρα του, Έντιθ Ντελόν, την οποία λάτρευε αλλά τον εγκατέλειψε, ο Αλέν είχε πει: «είμαι το αρσενικό πρότυπό της, ήταν μια καλλονή. Της χρωστάω αυτό τουλάχιστον».
Για το θάνατό του, την Κυριακή (18/8), ανακοίνωσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων: «Ο Ντελόν πέθανε από τη θλίψη. Ο Αλέν Φαμπιάν Ντελόν, η Ανούσκα Ντελόν, ο Άντονι Ντελόν, καθώς και (ο σκύλος του) Λούμπο, με βαθιά θλίψη ανακοινώνουν τον θάνατο του πατέρα τους. Έφυγε ειρηνικά από τη ζωή στο σπίτι του στο Ντουσί, περιτριγυρισμένος από τα τρία του παιδιά και την οικογένειά του».
🚨 La star du cinéma Français et international, l'acteur Alain Delon, est décédé à l'âge de 88 ans, annoncent ses enfants. (via AFP)
— GOSSIP ROOM (@GossipRoomOff) August 18, 2024
Condoléances à sa famille et ses proches. Qu'il repose en paix. 🕊️ pic.twitter.com/taofBFcObQ
Η υγεία του τα τελευταία χρόνια είχε πληγεί. Στο απόγειο της φήμης του, η προσωπική του ζωή γινόταν τακτικά πρωτοσέλιδο ενώ αντιμετώπιζε και επικρίσεις όπως για την υποστήριξή του στον άλλοτε αρχηγό του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, Ζαν-Μαρί Λεπέν.
Παρά τις όποιες πεποιθήσεις του, ο Ντελόν δεν έχασε την αίγλη του και το θαυμασμό του κοινού. Καθίσταται «υπέροχο θηρίο» για όσα προσέφερε στο σινεμά, μία τέχνη που απαιτεί την αφοσίωση όσων εργάζονται σε αυτή. Με το θάνατό του κλείνει μία κινηματογραφική εποχή, αρκετοί της δικής του έχουν ήδη αποδημήσει και όσες και όσοι έμειναν ανακαλούν τις στιγμές τους.
Ο χρόνος είναι αμείλικτος ακόμη και για έναν αστέρα όπως ο Ντελόν, είναι επίσης αυτός (σ.σ ο χρόνος) που μας δείχνει τη δύναμη που έχουν όσα έπραξε ένα όνομα. Ο Ντελόν υπήρξε ιστορία πριν από το «τελευταίο αντίο» του, τα αφιερώματα που γράφθηκαν και γράφονται μετά την αναγγελία του θανάτου του καταδεικνύουν πόσο σημαντικό ήταν το στίγμα του. Οι ερμηνείες του ακουμπούν σε καθέναν ξεχωριστά, ανακαλώ εκείνη από την «Έκλειψη» (1962), ταινία με την οποία ο Αντονιόνι ολοκλήρωσε την «Τριλογία της αποξένωσης» έπειτα από τις ταινίες «Περιπέτεια» (1960) και «Νύχτα» (1961). Καθώς, η σύγχρονη αλλοτρίωση των σχέσεων, η αποξένωση και η μοναξιά στα οποία στέκεται η ταινία είχαν απασχολήσει τον Ντελόν έντονα –όπως προκύπτει από τις ίδιες του τις δηλώσεις– στα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Alain Delon Monica Vitti RIP
— La femme merveilleuse invisible (@larwoolf) August 18, 2024
L’eclisse (1962) Michelangelo Antonioni pic.twitter.com/D4kaWEmnio
Ο κινηματογράφος βρίσκεται σε μια διαρκή εναλλαγή, εκείνο οποίο μένει σταθερό και καθορίζει είναι η σκηνοθετική ματιά, οι ερμηνείες των ηθοποιών, εκείνοι που συνέβαλαν ώστε να παραμείνει ο κινηματογράφος μία μορφή τέχνης και έκφρασης. Αποτελούν έμπνευση για τους επόμενους.
Κεντρική φωτ.: Ο Γάλλος ηθοποιός Αλέν Ντελόν στο κέντρο της Ρώμης, κατά τη διάρκεια διάλειμματος των γυρισμάτων της ταινίας «Οι Σικελοί» (The Silicians), στις 27 Μαρτίου 1969. Πηγή: AP Photo/Jim Pringle