Ο Μάικλ Λόρενς (1943-2021) πρωτοείδε την Ύδρα με μάτια εφηβικά. Το 1957 γυρίστηκε στο νησί «Το παιδί και το δελφίνι» φέρνοντας πρώτη φορά στην Ελλάδα το Χόλυγουντ και μαζί του τον νεαρό τότε Μάικλ για να υποδυθεί το παιδί δίπλα στη Σοφία Λόρεν. Μπορεί το 14χρονο αγόρι να έχασε τον ρόλο στην οντισιόν, μα σε βάθος χρόνου κέρδισε τη ζωή που ονειρεύτηκε. «Βαπτίστηκε» ως παιδί στα νερά της Ύδρας κι άφησε αντίδωρο τα αμέτρητα έργα που της αφιέρωσε.
Αμερικανός στην καταγωγή (γ. Λος Άντζελες, 1943) και Υδραίος από επιλογή, ο Λόρενς συγκαταλέγεται στους καταξιωμένους καλλιτέχνες – δίπλα στα δικά μας μεγάλα ονόματα όπως ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και ο Παναγιώτης Τέτσης – οι οποίοι μετέφεραν το νησί στην τέχνη τους. Το περιβάλλον στο οποίο ανδρώθηκε – γιος του Μαρκ Λόρενς, καρατερίστα του παλιού Χόλιγουντ με ειδίκευση στους γκάνγκστερ και στους πάσης φύσεως «κακούς», και της ποιήτριας και μυθιστοριογράφου Φάνια Φος – τον όπλισε από νωρίς με αυτοπεποίθηση. Είχε μόλις κλείσει τα επτά χρόνια όταν υπό την πίεση του μακαρθισμού η οικογένειά του μετακόμισε στη Ρώμη της Τσινετσιτά και του Φελίνι, καθιστώντας την παιδική του ηλικία ένα μαγικό ταξίδι στην Ιστορία με φόντο τα μνημεία της Αιώνιας Πόλης.
Έργο του Μάικλ Λόρενς
Με λαμπρές σπουδές ζωγραφικής και γλυπτικής πίσω στη γενέτειρά του (αρχικά στο Bard College από το 1961 έως το 1963 κι ακολούθως στο UCLA ως το 1966), ο Λόρενς δεν εγκατέλειψε την απόδοση της μορφής, είτε με μελάνια είτε με γλυπτές φόρμες, ακολουθώντας τη γραμμή του ευρωπαϊκού ανθρωποκεντρισμού. Από το αμερικανικό πνεύμα της εποχής και την πυρακτωμένη γενιά του Μάη του ’68 που τότε ήθελε να ανακαλύψει – και να αλλάξει – τον κόσμο, σε συνδυασμό με τον κοσμοπολιτισμό του σπιτιού του, υιοθέτησε την ανάγκη για ταξίδια. Το γεγονός αυτό θα τον οδηγούσε ξανά πίσω στην Ευρώπη, αλλά και σε μέρη όπως το Αφγανιστάν ή η Ταγγέρη.
Από τη φύση του εξωστρεφής σε μια εποχή που δεν υπήρχε η ευκολία του διαδικτύου, ο Μάικλ Λόρενς παρουσίασε το έργο του σε μεγάλες γκαλερί των ΗΠΑ: στο Λος Άντζελες, τη Νέα Υόρκη, το Πάλο Άλτο και το Ντένβερ, ενώ δεν ήταν άγνωστος στα ευρωπαϊκά κέντρα: Ρώμη, Μαδρίτη, Στοκχόλμη, Μπέλφαστ είναι μερικές από τις πρωτεύουσες όπου έδειξε τη δουλειά του. Η υπογραφή του δυναμικού Αμερικανού φανερώθηκε σε όλα τα σημεία του ορίζοντα – Λονδίνο, Αυστραλία, Ινδία, Σιγκαπούρη – και ένθερμοι συλλέκτες, από όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, παρακολουθούσαν την εξέλιξή του (μεταξύ αυτών, οι Ρέι Μπράντμπερι κι Όλιβερ Στόουν).
Γλυπτό του Μάικλ Λόρενς
Προτού πιάσει λιμάνι στην Ύδρα το 1992, βρισκόταν στο κατώφλι των πενήντα χρόνων. Τι ήταν, λοιπόν, αυτό που τον έκανε να εγκαταλείψει τη ζωή στις μεγαλουπόλεις και να μείνει μόνιμα εκεί; «Το φως στο νησί είναι πολύτιμο για τον ζωγράφο, όχι μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και τον χειμώνα» αποκαλύπτει ο Λόρενς σε συνέντευξή του, εξηγώντας πως «αναδεικνύει τη διαύγεια των χρωμάτων, ιδιαίτερα στις υδατογραφίες. Δοκίμασα να ζωγραφίσω στην Αγγλία και το φως ήταν τόσο γκρι… Εδώ, αντιθέτως, κάνει τα χρώματα κυριολεκτικά να αστράφτουν!».
Πολύτιμη είναι και η μαρτυρία του σε βίντεο στο YouTube, όπου εξηγεί πως ζωγράφιζε, κυρίως, τις πρωινές ώρες, αρχικά σχεδιάζοντας με μελάνι και κατόπιν, ρίχνοντας νεροχρώματα. Ένα πολύχρωμο μείγμα ονείρου και πραγματικότητας όπου ο σπόρος της Ρώμης βρήκε στο μικροκλίμα της Ύδρας γόνιμο έδαφος.
Σε μια εποχή διάλυσης των μορφών, ο Μάικλ Λόρενς κολύμπησε ενάντια στο ρεύμα, στρεφόμενος στη δημιουργία ενός κόσμου με εικόνες και σύμβολα: ιπτάμενοι άγγελοι πάνω από στέγες, χάριτες και ακροβάτες, σπίτια και βάρκες, καρναβάλια και σιντριβάνια, γάτες και λουόμενοι, ακόμη και ζωγράφοι γνωστοί όπως η Φρίντα Κάλο στον Βλυχό, συνθέτουν έναν προσωπικό χάρτη, καμωμένο με μελάνι, χρώμα ή μπρούτζο. Ο Λόρενς ανακάλυψε τη δική του πηγή έμπνευσης στον ιδιαίτερο ρυθμό του νησιού. Αφέθηκε να χορέψει στο ρωμαλέο πλούτο των χρωμάτων υπηρετώντας ένα είδος νοσταλγικού συμβολισμού που ο ίδιος ονόμασε «ποιητικό εξπρεσιονισμό».
Ο Μάικλ Λόρενς στην Ύδρα
Εξαιρετικά αγαπητός στους ξένους επισκέπτες του νησιού αλλά και στους Υδραίους, ο ζωγράφος «έφυγε» από τη ζωή το 2021. Πρόλαβε όμως να μοιραστεί το νησί ως μια εμπειρία οικουμενική που μιλά πηγαία στο βλέμμα και την καρδιά του καθενός. Η οικογένεια του Μάικλ Λόρενς πρόσφερε μια μεγάλη παραγωγή του ζωγραφικού του έργου, αλλά και μικρογλυπτά του για τους σκοπούς του Ιστορικού Αρχείου - Μουσείου Ύδρας (πωλούνται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές). Τα έργα αυτά σήμερα παρουσιάζονται για ένα μήνα (έως 31/7) στο αφιέρωμα με τίτλο «Μάικλ Λόρενς: Χορευτής στην Ύδρα».
