Αέναη και αεικίνητη η καλλιτεχνική δημιουργία, συνώνυμη της εξέλιξης για να συμπορεύεται και να «μιλά» για την πραγματικότητα. Νέες μορφές δημιουργούνται ακόμη και στις παραδοσιακές μορφές τέχνης, επιτάσσοντας από τη γλώσσα να δώσει νέους όρους για να υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ τους. Κάπως έτσι, την ορολογία των σύγχρονων παραστατικών τεχνών τείνει να τη χαρακτηρίζει μία γλωσσική «Βαβέλ» - μία έντονη σύγχυση σε ζητήματα ορολογίας η οποία παρατηρείται κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Για παράδειγμα, η μορφή της τέχνης που κάποτε αποκαλούνταν θέατρο, πλέον διαχωρίζεται – μεταξύ άλλων – σε «περφόρμανς», «εμβυθιστικό θέατρο», «χάπενινγκ».
Οι παραπάνω τρεις αναφορές είναι ορισμένες μόνο από τις εκφάνσεις των παραστατικών τεχνών – ανοικτές, πολύμορφες, ρευστές, αμφίσημες και δύσκολα επιδεχόμενες την όποια ανάλυση, που ωστόσο δημιουργούν μία νέα ανάγκη περιγραφής, σημασιοδότησης, άρα και επικαιροποίησης της ορολογίας τους. Χρησιμοποιούνται από κοινού με πάρα πολλούς άλλους όρους, όπως «κάστινγκ», «τρέινινγκ», «χάπενινγκ», «σάιτ σπεσίφικ», «επιτέλεση», «εννοιακή τέχνη», «ομιλιακή πράξη», ωστόσο επίκειται να διερευνηθεί η ακρίβεια της απόδοσης τους και να οριστεί το εννοιολογικό τους πλαίσιο.
Αυτό επιχειρεί να κάνει η «Θυμέλη», ένα νέο ερευνητικό έργο, χρηματοδοτούμενο (298.000 ευρώ) από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.), στο πλαίσιο της Δράσης «Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας (Οριζόντια υποστήριξη όλων των Επιστημών)», Υποδράση 2. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, το έργο αποσκοπεί στη δημιουργία ενός καινοτόμου πολυμεσικού Λεξικού για τις Παραστατικές Τέχνες το οποίο θα είναι ένα βασικό εργαλείο υποδομής, διαδικτυακά προσβάσιμο, και θα περιέχει περισσότερα από 600 λήμματα.
Πηγή φωτ.: Shutterstock
Σκοπός των ερευνητικών και ακαδημαϊκών φορέων που συμμετέχουν στο ερευνητικό έργο «Θυμέλη», είναι να καθιερώσουν ένα κοινό και έγκυρο λεξιλόγιο για τις Παραστατικές Τέχνες, μέσω του οποίου θα είναι δυνατόν να επικοινωνήσουν η επιστημονική και καλλιτεχνική κοινότητα, αλλά και το ευρύτερο κοινό. Προς διευκόλυνση αυτών, το λεξικό «Θυμέλη» θα δημιουργηθεί με τη μορφή διαδικτυακής πλατφόρμας, η οποία θα προσφέρει ανοικτή πρόσβαση και δυναμικό πολυμεσικό περιεχόμενο με χαρακτηριστικά πληθοπορισμού, χρήση υπερμέσων και έμφαση στην προώθηση της ελληνογλωσσίας.
Όσο για το φορέα υλοποίησης του έργου «Θυμέλη» είναι το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με επιστημονικώς υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια Έλενα Παπαλεξίου. Συνεργαζόμενοι φορείς του είναι η Ακαδημία Αθηνών και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».
Στο έργο συμπράττει μία πολυμελής διεπιστημονική ερευνητική ομάδα, άνω των πενήντα ατόμων, προερχόμενα από δώδεκα διαφορετικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, ανάμεσα στα οποία: το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το Aalto University και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Η Έλενα Παπαλεξίου κατά την εναρκτήρια συνάντηση
Το έργο εκκίνησε επισήμως τον Μάρτιο του 2024, ενώ στις 25 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στην Πανεπιστημιακή Λέσχη του Πανεπιστημίου Αθηνών η εναρκτήρια συνάντηση με τη συμμετοχή της ολομέλειας.
