Το ομιλείν τείνει –στις μέρες μας και ανέκαθεν– να είναι ευκολότερο από το ακούειν. Το δεύτερο απαιτεί περαιτέρω ενσυναίσθηση, μία φροντίδα απαιτητική προς το πρόσωπο που αποφασίζει να ανοίξει την ψυχή του υπό τον φόβο να μην ακουστεί, να μην κατανοηθεί. Τα μη χαρμόσυνα –πόνος και τραύματα– είναι κάτι κοινό στην ανθρωπότητα σε όλες της τις περιόδους, κι ένα χάδι ή μια αγκαλιά ως αντίδραση μετά το άνοιγμα της ψυχής είναι η απτή «απόδειξη» ότι καθένας δεν είναι μοναχός του. Εκεί που δεν επιδέχεται επούλωση μπορεί να επιτευχθεί απάλυνση.
Τα παραπάνω τίθενται επί τάπητος –μεταξύ άλλων– με το πέρας της θέασης του έργου της Λούλας Αναγνωστάκη (1928-2017), «Σ’ εσάς που με ακούτε», στο «Αμφι-θέατρο Σπύρου Ευαγγελάτου», με αφορμή τον τίτλο αλλά και το περιεχόμενο του έργου της θεατρικής συγγραφέως και εκ των σπουδαιότερων γυναικείων μορφών των ελληνικών γραμμάτων.
Γραμμένο το 2003, το έργο κατέχει διαχρονική ισχύ καθότι πραγματεύεται αντίστοιχα ζητήματα και βαθιά πολιτικά, με τον άνθρωπο να αναμετριέται με την αδικία, ειδεμή στους νέους ανθρώπους των οποίων το νήμα της ζωής κόπηκε απότομα μην έχοντας προλάβει να ζήσουν. Ένας κόσμος όπου θα ενυπάρχουν η ελευθερία και η ισότητα είναι η έντονη επιθυμία όλων των προσώπων στο θεατρικό έργο, μόνο που αυτό –με μία ρεαλιστική ματιά– συνιστά ουτοπία, καθώς οι άνθρωποι δεν είναι όλοι οι ίδιοι.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Βερολίνο, μία πόλη - σύμβολο του ταραγμένου παρελθόντος της Ευρώπης. Στην πολιτική και κοινωνική αναστάτωση που επικρατεί, νέοι αποφασίζουν να συμμετάσχουν σε μία ειρηνική συγκέντρωση με σκοπό καθένας να μιλήσει για ό,τι τον απασχολεί, μετρώντας τα τραύματά τους και εκφράζοντας την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Το ατομικό διαμορφώνει το συλλογικό και το πανανθρώπινο, η αδικία, οι φόβοι, οι λύπες καθώς και οι βίαιοι μέθοδοι των μηχανισμών εξουσίας εγγράφονται στα σώματα, καθοδηγώντας τρόπον τινά τις επιλογές τους. Τα βήματα ενίοτε καθορίζονται από αποφάσεις που λαμβάνονται με ημίμετρα, τα πρόσωπα δεν κρύβουν τα θέλω τους και έτσι, τα γυμνά στήθη που προτάσσουν χορεύοντας είναι η γυμνή τους αλήθεια. Πώς αντιδρά ο άνθρωπος απέναντι στο γυμνό κορμό του σώματος, εκεί όπου η καρδιά πάλλεται; Και πώς αντιδρά απέναντι στο σώμα ενός νέους ανθρώπου που έχει «φύγει» από τη ζωή;
Λήψη από την παράσταση «Σ' εσάς που με ακούτε»
Στη διαχρονική ισχύ του έργου της Αναγνωστάκη, ο σκηνοθέτης Χρήστος Θεοδωρίδης (σ.σ υπογράφει επίσης τη δραματουργική επεξεργασία και τη μουσική επιμέλεια) ενδύει την επικαιρότητα με αναφορές –μεταξύ άλλων– στον πόλεμο στην Ουκρανία, στη θέση των γυναικών στο Ιράν, στη φτώχεια και την ασιτία ανά τον κόσμο. Οι ηθοποιοί στέκονται στα ύψος των ερμηνειών που πρέπει παραδίδοντας στο κοινό μία παράσταση άρτια την οποία ανακαλεί για κάθε της σπιθαμή καθώς οι προβληματισμοί είναι έμπλεοι και αφορούν σε κάθε πεδίο.
Μία μητέρα που καλείται να διαλέξει ανάμεσα στα δύο της παιδιά λόγω οικονομικών δυσκολιών καθώς και μία κόρη που βαθιά πληγωμένη συμφωνεί να μοιράζει απαγορευμένες ουσίες για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά της, είναι μεταξύ των ιστοριών που παρατίθενται και οι όποιες αλήθειες ξεδιπλώνονται σε ένα οικογενειακό τραπέζι.
Ένα γεύμα ή δείπνο που στην ελληνική (παραδοσιακή) κοινωνία συγκεντρώνει τα μέλη της οικογένειας γύρω από ένα τραπέζι ενδυναμώνοντας τους δεσμούς, στην παράσταση γίνεται αφορμή για πεδίο μάχης όπου οι αλήθειες των προσώπων διασταυρώνονται. Κανείς δεν μπορεί ν’ αμφισβητήσει την αλήθεια κανενός, την αναζήτηση της ταυτότητάς τους, τον πόνο και την ήττα που συναισθάνονται· «νικηθήκαμε εμείς οι συναισθηματικοί άνθρωποι», ακούμε στην παράσταση.
Η κραυγή την οποία στην αρχή δεν ακούμε κυριολεκτικά αλλά μέσω των σωματικών αντιδράσεων –λ.χ. σφιγμένες γροθιές, κόκκινο πρόσωπο– είναι η άμεση και αυθόρμητη αντίδραση των προσώπων απέναντι στο άδικο και στο ενάντια της ζωής, συνοψίζοντας τον θυμό αλλά και τον πόνο. Σε αντίδραση της όποιας ήττας, ωστόσο, η Αναγνωστάκη υπενθυμίζει ότι τα πρόσωπα δεν πρέπει να πάψουν να χορεύουν, να τραγουδούν, να ερωτεύονται, να γελούν και να ελπίζουν.
Λήψη από την παράσταση «Σ' εσάς που με ακούτε»
Παίζουν οι ηθοποιοί Μαρία Μπαγανά, Κισσανδράκης Γιώργος, Χάρης Τσιτσάκης, Σεμίραμις Αμπατζόγλου, Πάρης Αλεξανδρόπουλος, Νικόλας Δροσόπουλος, Ελένη Θυμιοπούλου, Νίκος Μήλιας και Χρυσή Μπαχτσεβάνη. Τη δραματουργική επεξεργασία υπογράφουν από κοινού ο Χρήστος Θεοδωρίδης και η Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου, τα σκηνικά ο Εδουάρδος Γεωργίου, τα κοστούμια η Μαρίνα Κελίδου.
Στη χορογραφία, επιμέλεια κίνησης και βοηθός σκηνοθέτη η Ξένια Θεμελήμ τους φωτισμούς σχεδίασε ο Τάσος Παλαιορούτας. Βοηθός σκηνογράφου η Δανάη Πανά, Β’ βοηθός σκηνογράφου η Ερατώ Γεωργίου, στην οργάνωση παραγωγής ο Ηλίας Κοτόπουλος.
*Κατά τη διάρκεια της παράστασης για τις ανάγκες της δράσης ακούγεται πυροβολισμός και ένας ηθοποιός ανάβει τσιγάρο. Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 13 ετών.
Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, Αγγελικής Χατζημιχάλη 15 & Ανδριανού, Αθήνα, 211 0154559. Νέος κύκλος παραστάσεων έως τις 11/5: Παρασκευή στις 20:30, Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 20:00 και στις 08/05 στις 20:30
