Το ντοκιμαντέρ συνάδει με την καταγραφή της αλήθειας και σε έναν κόσμο ρευστών καταστάσεων και εξελίξεων κάθε προσήμου, η αλήθεια είναι πιο απαραίτητη από ποτέ και αναγκαίο να βαδίζει χέρι χέρι με αξίες όπως η δημοκρατία, η ελευθερία και η ανεκτικότητα. Πραγματικότητα είναι επίσης η παρουσία της Τεχνητής Νοημοσύνης, με τη διαφορά ότι οι αλγόριθμοι δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να αποδεικνύουν ότι αυτά που λένε είναι αλήθεια.
Ως θεσμός με ευθύνη, λόγο και στάση, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στην 27η του διοργάνωση επικεντρώνεται στις αληθινές ιστορίες και παρουσιάζει επίσης ένα μεγάλο αφιέρωμα στην Τεχνητή Νοημοσύνη. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι εδώ και δεν μπορούμε να το αρνηθούμε. Έτσι, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ετοίμασε ένα μεγάλο αφιέρωμα για την επίδραση της Τεχνητής Νοημοσύνης στις ζωές μας και την μελλοντική της θέση στον κινηματογράφο.
»Προβολές σπάνιων ντοκιμαντέρ, συναρπαστικές συζητήσεις, masterclasses με όλα τα υπέρ και τα κατά, μια ειδική πολυσέλιδη έκδοση με κατατοπιστικά κείμενα, το αγαπημένο μας Πρώτο Πλάνο γραμμένο αποκλειστικά με Τεχνητή Νοημοσύνη, και μια εντυπωσιακή εικαστική εγκατάσταση της γκουρού Lauren McCarthy με πρωτοβουλία της Cosmote TV.
»Σκεπτόμαστε ακόμη ανθρώπινα; Μπορούν οι αλγόριθμοι να ονειρεύονται; Και αν ναι, που θα πάνε τα δικά μας όνειρα; Οι απαντήσεις, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης», αναφέρει σε ένα από τα βίντεο που αφορούν στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, δίνοντάς μας μία γεύση για το τι πρόκειται να παρακολουθήσουμε σε λίγες ημέρες, στη συμπρωτεύουσα. Υπενθυμίζοντάς μας, συνάμα, ότι ο εν λόγω θεσμός υπήρξε ένας χώρος διαλόγου, ελευθερίας και πολιτισμού.
Επ αφορμή του αφιερώματος «ΑΙ, μια αναπόδραστη νοημοσύνη», υπενθυμίζω την συζήτηση για Τεχνητή Νοημοσύνη και κινηματογράφο που είχε διοργανωθεί τον Νοέμβριο 2024 στο πλαίσιο του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (βλ. Τι μέλλει γενέσθαι σε σινεμά και Τεχνητή Νοημοσύνη), καθώς και τη χρήση εργαλείων ΑΙ για την έκδοση «We, the monster» της διοργάνωσης εκείνης.
Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης/ filmfestival.gr/
Αναφορά στην Τεχνητή Νοημοσύνη εμφιλοχωρείται σε μία από τις τρεις αφίσες του φεστιβάλ που εφέτος φέρουν την υπογραφή του ζωγράφου Δημήτρη Αναστασίου, με τον ίδιο, να σημειώνει: «Οι τρεις ζωγραφιές συνθέτουν μια αφήγηση σε τρία μέρη. Αν μπουν στη σειρά, καθεμιά συνεχίζει την προηγούμενη. Η πρώτη και η δεύτερη (που δείχνουν ένα χωράφι και μια επαρχιακή πόλη της δεκαετίας του 1960) αναφέρονται στο ελληνικό τοπίο. Η τρίτη (που παρουσιάζει μια πόλη παράδοξη, φανταστική – ουτοπική ή δυστοπική) παραπέμπει στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Οι θεατές, σαν χρονοταξιδευτές, ταξιδεύουν μέσα στα τοπία αυτά» (βλ. Οι δρόμοι του ντοκιμαντέρ οδηγούν στη Θεσσαλονίκη).
ΑΙ, μια αναπόδραστη νοημοσύνη
Κατά τη διάρκεια του 27ου Φεστιβάλ (6-16 Μαρτίου) θα προβληθούν συνολικά 261 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους, στους φυσικούς χώρους της διοργάνωσης – τις αίθουσες «Ολύμπιον» και «Παύλος Ζάννας», στις αίθουσες του Λιμανιού «Φρίντα Λιάππα», «Τώνια Μαρκετάκη», «Τζον Κασσαβέτης», «Σταύρος Τορνές» καθώς και στον κινηματογράφο «Μακεδονικόν» – καθώς και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr.
Εναρκτήρια ταινία στην οποία θα αναφερθούμε σε επόμενο σημείωμά μας αφότου την παρακολουθήσουμε, το ντοκιμαντέρ του Πιοτρ Βίνιεβιτς, «Σχετικά μ’ έναν ήρωα», που αποτελεί μεταφορά ενός σεναρίου γραμμένου από μηχανή AI, η οποία εκπαιδεύτηκε και μελέτησε το έργο του σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτσογκ. Η αυλαία της διοργάνωσης θα πέσει την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025, με την προβολή του ντοκιμαντέρ της Σοσάνα Στερν, «Μάρλι Μάτλιν: Όχι πια μόνη», για την ηθοποιό Μάρλι Μάτλιν, την πρώτη κωφή ηθοποιό που κέρδισε Όσκαρ ερμηνείας στην ιστορία του θεσμού.
Μεταξύ των ντοκιμαντέρ που επίσης θα προβληθούν και αξίζουν την προσοχή μας αναφορικά με την παγκόσμια πολιτική σκηνή είναι το «Mr. Nobοdy against Putin» καθώς και εκείνο του του Στιβ Πινκ με τίτλο «The Last Republican». Σαφώς, το μεγάλο αφιέρωμα του φεστιβάλ με τίτλο «ΑΙ, μια αναπόδραστη νοημοσύνη / ΑΙ, an Inevitable Intelligence», το αφιέρωμα «Γεωγραφία του βλέμματος: Η εκτός σχεδίου Ελλάδα (1950-2000)» αποτελούμενο από 19 ντοκιμαντέρ που συνθέτουν ένα πολυεπίπεδο και διαφωτιστικό πορτραίτο της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ζωής της χώρας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Από το ντοκιμαντέρ «The Last Republican». Πηγή φωτ.: Facebook/ Thessaloniki International Film Festival
Κορυφαίοι δημιουργοί θα δώσουν επίσης το παρών στη διοργάνωση. Μεταξύ αυτών, ο Νικολά Φιλιμπέρ ο οποίος επίσης θα παραδώσει masterclass και θα τιμηθεί με Χρυσό Αλέξανδρο, η σκηνοθέτις και φωτογράφος Λόρεν Γκρίνφιλντ, της οποίας το έργο ασκεί κριτική στην τοξική πλευρά του υπερκαταναλωτισμού και σχολιάζει την παρακμή μιας νεόπλουτης τάξης που ξοδεύεται σε εφήμερες απολαύσεις. Η ίδια θα παραδώσει επίσης masterclass.
Αναφορικά με τις ελληνικές ταινίες, θα προβληθούν συνολικά 71 μεγάλου και μικρού μήκους. Δυναμικές δράσεις, νέες πρωτοβουλίες και συνεργασίες παρουσιάζονται στην Αγορά, το αναπτυξιακό κομμάτι του Φεστιβάλ, που θα πραγματοποιηθεί σε φυσικούς χώρους, αλλά και διαδικτυακά. Υπενθυμίζεται ότι η Αγορά του ΦΝΘ παρουσιάζει και στηρίζει τις ταινίες και τους δημιουργούς του αύριο μέσα από τις δράσεις Thessaloniki Pitching Forum, Docs in Progress, Agora XR Lab, Agora Boost, Agora Talks, Talking Heads κ.ά.
Φεστιβάλ δίχως εκδόσεις δεν νοείται. H ειδική δίγλωσση έκδοση του Φεστιβάλ για το ΑΙ περιλαμβάνει κείμενα από ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους και ειδικούς της τεχνολογίας, αναλύοντας μια σειρά ζητημάτων που έχουν προκύψει από την εξέλιξη και εκτεταμένη χρήση του ΑΙ τα τελευταία χρόνια. Ο ΑΚατάλογος του Φεστιβάλ έχει τίτλο «BLUEPRINTS: καταγραφές της φυσικής και της ανθρώπινης γεωγραφίας», αποτυπώνοντας σε πρωσικό μπλε (τη χρωστική με τη μεγαλύτερη ευαισθησία στο φως) τα αντίγραφα ενός κόσμου που αλλάζει.
Όσο για τα φετινά σποτ του Φεστιβάλ, τα δημιούργησε ο χορογράφος Άντι Τζούμα, έχουν φόντο τη Θεσσαλονίκη και διερευνούν τις εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσα στον κινηματογράφο και τις παραστατικές τέχνες.
Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων, του υπουργείου Πολιτισμού, του προγράμματος ΕΣΠΑ του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας, του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», του προγράμματος MEDIA, του υπουργείου Τουρισμού και της ΕΡΤ.
Η COSMOTE TV, o Μεγάλος Χορηγός του Φεστιβάλ φέτος για όγδοη συνεχή χρονιά, δείχνει τη στήριξή της στο ποιοτικό σινεμά. Η ΔΕΗ, Στρατηγικός Συνεργάτης του Φεστιβάλ μοιράζεται το όραμα και το έργο μας. Πολύτιμη είναι η στήριξη της Alpha Bank, χορηγού προσβασιμότητας, της Aegean, επίσημου αερομεταφορέα, της Fischer, χορηγού των Βραβείων Κοινού, και της Jameson. Στο τέλος της διοργάνωσης θα απονεμηθούν τα βραβεία του 27ου ΦΝΘ.
* Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, καθώς και περισσότερες πληροφορίες για τις ταινίες, είναι διαθέσιμα στο www.filmfestival.gr. Η προπώληση των εισιτηρίων έχει ξεκινήσει.
Κεντρική φωτ.: Λήψη του Λιμανιού στη Θεσσαλονίκη, πλησίον ορισμένων αιθουσών στις οποίες προβάλλονται ταινίες του Φεστιβάλ. Πηγή φωτ.: Facebook/ Thessaloniki International Film Festival
