Την τελευταία πενταετία, τα κριτήρια ESG (Environmental, Social, Governance – Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά, Εταιρική Διακυβέρνηση) έχουν αναδειχθεί σε βασικό παράγοντα λήψης επενδυτικών αποφάσεων και άντλησης χρηματοδότησης.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Deloitte, το ενδιαφέρον για τις ESG επενδύσεις αντιστοιχεί σε:
14,1 τρισ. δολάρια στην Ευρώπη κι είναι πιο έντονο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Ενώ στις ΗΠΑ αντιστοιχεί σε 12 τρισ. δολάρια στις ΗΠΑ. Μάλιστα εκτιμάται ότι ως το 2025 το ενδιαφέρον αυτό θα αφορά τα μισά περιουσιακά στοιχεία.
Ταυτόχρονα, η μεγάλη και γρήγορη ανάπτυξη των επενδύσεων ESG δημιούργησε επίσης ένα ζωντανό αλλά και πολύ σύνθετο οικοσύστημα προτύπων, επιχειρήσεων, αξιολογητών και επενδυτών.
Όπως αναφέρει έρευνα της δια ΝΕΟσις, τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την πανδημία, τα κριτήρια ESG αναφέρονται ολοένα και πιο συχνά ως κρίσιμος παράγοντας για τη βιώσιμη ανάκαμψη των εταιρειών και σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν προϋπόθεση για την άντληση χρηματοδότησης.
Ταυτόχρονα σε ευρωπαϊκό επίπεδο νέοι κανονισμοί, όπως ο Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) και η Εταιρική Οδηγία Αναφοράς Βιωσιμότητας (CSRD), απαιτούν από τις εταιρείες να δίνουν πιο λεπτομερείς αναφορές, παρέχοντας επιπλέον δεδομένα για τη βιωσιμότητά τους.
Η ευρωπαϊκή οδηγία CSRD προβλέπει την κατάρτιση επιστημονικά τεκμηριωμένων στόχων και τη σύνταξη των εκθέσεων αυτών από ανεξάρτητους αξιολογητές. Περίπου 50.000 μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις, τράπεζες και ασφαλιστικές με περισσότερους από 500 εργαζόμενους είναι υποχρεωτικό να δημοσιεύσουν αναλυτικές εκθέσεις βιωσιμότητας με βάση συγκεκριμένα πρότυπα για τη χρήση του 2024. Από το 2025 η υποχρεωτικότητα επεκτείνεται και σε μικρότερες επιχειρήσεις.
Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, η ανταπόκριση στα ESG κριτήρια προχωράει αργά, ωστόσο έχουν γίνει κάποια βήματα, με σημαντικότερο αυτό του 2021 όταν το Χρηματιστήριο Αθηνών ανακοίνωσε τη δημιουργία του νέου δείκτη ATHEX ESG, που παρακολουθεί την απόδοση των εισηγμένων που υιοθετούν ESG κριτήρια.
Παράλληλα, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB) έχει αναπτύξει πλατφόρμα καταγραφής του ESG αποτυπώματος των επιχειρήσεων.
Αναφορικά με τις κατηγορίες των κριτηρίων, τα περιβαλλοντικά κριτήρια, τα οποία εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο μια επιχείρηση ενεργεί ως διαχειριστής του φυσικού περιβάλλοντος. Σεβασμός στο Περιβάλλον, αντιμετώπιση της Κλιματικής αλλαγή, εκλύσεις CO2, μόλυνση αέρα/νερού, ενεργειακή αποδοτικότητα είναι μερικά από αυτά που εξετάζονται.
Τα κοινωνικά κριτήρια, τα οποία εξετάζουν πώς διαχειρίζεται η επιχείρηση τις σχέσεις με τους εργαζόμενους, τους προμηθευτές, τους πελάτες και τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιείται. Εξετάζονται δηλαδή ζητήματα κοινωνικού χαρακτήρα όπως Εργασιακά και Ανθρώπινα δικαιώματα, δικαιώματα των ζώων, προστασία των καταναλωτών, υγεία και ασφάλιση εργαζομένων, ισότητα των φύλων κλπ.
Η εταιρική διακυβέρνηση, που ασχολείται με την ηγεσία της εταιρείας, την επιχειρηματική ηθική, τις αμοιβές των εκτελεστικών στελεχών, τις εργασιακές σχέσεις, τους εσωτερικούς ελέγχους, τη διαφάνεια, τη διαφθορά και τα δικαιώματα των μετόχων.
Σύμφωνα με έρευνα της Grant Thornton, τα οφέλη από την εφαρμογή των κριτηρίων ESG, είναι η μείωση του κόστους αλλά και ο περιορισμός των κινδύνων. Κι αυτό, καθώς οι εσωτερικές διαδικασίες γίνονται περισσότερο αποτελεσματικές, αξιοποιώντας αποδοτικά λιγότερους πόρους και ενέργεια, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η παραγωγικότητα. Επιπλέον, μειώνεται ο κίνδυνος κυρώσεων ή προστίμων για περιβαλλοντικά θέματα, θέματα ανθρώπων ή εργασιακών δικαιωμάτων.
Ακόμη, είναι εφικτή η προσέλκυση επενδύσεων και γενικά χρηματοδότησης. Η τάση δείχνει ότι υπάρχει σημαντική μετατόπιση του ενδιαφέροντος των επενδυτών σε κοινωνικά υπεύθυνες εταιρείες, καθώς αναγνωρίζεται ότι έχουν χαμηλότερη έκθεση σε κινδύνους και ταυτόχρονα καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης.
Η στρατηγική αυτή, σύμφωνα με την έρευνα, φέρνει αύξηση πωλήσεων και ικανοποιεί τους πελάτες. Κι αυτό γιατί οι καταναλωτές δείχνουν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον τους για τον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες τα συγκεκριμένα θέματα.
Σύμφωνα με ειδική έρευνα των GlobeScan Radar/BBMG, το 52% των ερωτηθέντων απάντησαν πως έχουν ήδη «τιμωρήσει» κάποια εταιρεία η οποία δρούσε ανεύθυνα απέναντι στο περιβάλλον ή την κοινωνία. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό, λοιπόν, να επικοινωνούνται οι στρατηγικές Εταιρικής Υπευθυνότητας.
Έπειτα υπάρχει ικανοποίηση των εργαζομένων και συνεργατών αφού η εταιρική κουλτούρα αναπροσαρμόζεται και διαχέεται σε ολόκληρο τον οργανισμό, βελτιώνοντας τα επίπεδα δέσμευσης των εργαζομένων. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται νέα κανάλια επικοινωνίας με τους πελάτες, τους προμηθευτές και την ευρύτερη κοινωνία με στόχο την αποτελεσματική ανταπόκριση στις ανάγκες και προσδοκίες τους.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Grant Thornton, βοηθά στη διασφάλιση της επιχειρηματικής επιτυχίας, αφού o οργανισμός θέτει μία βιώσιμη βάση για μακροπρόθεσμη οικονομική επιτυχία, ενισχύοντας έμπρακτα τη συμβολή του σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα. Η εταιρική φήμη αυξάνεται και δίνεται στον οργανισμό ένα επιπλέον ανταγωνιστικό προβάδισμα.
Τέλος, υπάρχει και η διάσταση της περιβαλλοντικής φροντίδας. Όπως σημειώνει η Grant Thornton, ο τομέας αυτός ξεφεύγει από το να αισθανόμαστε απλώς «καλά» για το περιβάλλον. Ανάμεσα στα πολλά οφέλη είναι η μείωση του κόστους, ιδίως όσον αφορά στην κατανάλωση ενέργειας, η αύξηση της αναγνώρισης της εταιρείας για τις φιλικές προς το περιβάλλον προσπάθειες της, κάτι που βοηθάει το brand της, αλλά και η απόκτηση προβαδίσματος έναντι του ανταγωνισμού, οδηγώντας στην προσέλκυση νέων πελατών που αναζητούν προϊόντα και υπηρεσίες από εταιρείες φιλικές προς το περιβάλλον.
