Τιμητικό βραβείο στον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά για το σύνολο του έργου του, προβολή σε πανελλήνια πρώτη της τελευταίας του ταινίας, «Τελευταία Πνοή» καθώς και παρουσίαση τριών πρώτων επεισοδίων από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Ο αιώνας του Κώστα Γαβρά» (2024). Αφιέρωμα στον Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, την εκπρόσωπο του πειραματικού και πρωτοποριακού σινεμά, Αντουανέττα Αγγελίδη, τον σημαντικό εκπρόσωπο του νέου ρουμανικού κινηματογράφου, Ράντου Ζούντε. Προβολή, σε παγκόσμια πρώτη, της ψηφιακά αποκατεστημένης ταινίας «Χάππυ Νταίη» (1976) του Παντελή Βούλγαρη παρουσία του σκηνοθέτη, παρουσίαση σε πανελλήνια πρώτη του νέου αυτοβιογραφικού φιλμ του Γάλλου Λεός Καράξ, «Δεν είμαι εγώ», στο οποίο στοχάζεται πάνω σε μια εντυπωσιακή πορεία 40 χρόνων.
Ακόμη, προβολή των βραβευμένων ταινιών «Grand Tour» του Μιγκέλ Γκόμες και «Πέπε» του Νέλσον Κάρλο Ντε Λος Σάντος Αρίας, που τιμήθηκαν με τα πιο σημαντικά σκηνοθετικά βραβεία στα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ: το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες, και την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Βερολίνο, αντίστοιχα. Νέο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα υπό τον τίτλο «Reframing Images», masterclass καθώς και συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Ψηφιοποίηση, Αποκατάσταση και το μέλλον των Ευρωπαϊκών Φιλμικών Αρχείων».
Τα παραπάνω είναι ορισμένα από όσα περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (ΦΠΚΑ) το οποίο θα διεξαχθεί από και στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος μεταξύ 5 και 18 Δεκεμβρίου, παρουσιάζοντας ό,τι πιο καινοτόμο συμβαίνει στον παγκόσμιο κινηματογράφο – χθες και σήμερα – υπογραμμίζοντας, για ακόμα μία φορά, τον ρόλο της Ταινιοθήκης στην κινηματογραφική εκπαίδευση του αμφιβληστροειδούς του κοινού. Ειδεμή με τη διεξαγωγή φεστιβάλ τα οποία συγκεντρώνουν προσωπικότητες που έχουν βάλει τη δική τους σφραγίδα στην 7η Τέχνη – στο προκειμένο φεστιβάλ, συγκενετρώνονται σκηνοθέτες από την Αργεντινή, τον Καναδά, την Ινδία, τις ΗΠΑ μέχρι την Πορτογαλία, την Αυστρία, τη Γερμανία, τη Σερβία και την Κύπρο.
Τι πρεσβεύει το Φεστιβάλ; «Σε μια εποχή πολυκρίσης – κλιματική αλλαγή, εξάντληση φυσικών πόρων, αυξανόμενη ανισότητα και άγριοι πόλεμοι – ο ρόλος του κινηματογράφου και γενικότερα η παραγωγή αφηγήσεων καθίστανται εξαιρετικά κρίσιμα. Μπορούμε ακόμα να αναζητήσουμε δημιουργούς που θα παρουσιάσουν αντι-αφηγήσεις ενάντια στο καθεστωτικό αφήγημα ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές, ενάντια στη βία κατά των γυναικών, των εθνικών μειονοτήτων, των ΛΟΑΤΚΙ, των ασθενών με ανίατες ασθένειες και γενικά υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Υπάρχει ελπίδα ότι μπορούμε να ξεφύγουμε από τη γραμμική αναπαράσταση του ιστορικού χρόνου και να δώσουμε προτεραιότητα σε αφηγήσεις που αγωνίζονται για τη δικαίωση του καταπιεσμένου παρελθόντος;
»Το 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας απαντά σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα με το πρόγραμμά του», όπως ανέφερε η πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης, Μαρία Κομνηνού, δίνοντας το στίγμα της φετινής διοργάνωσης κατά τη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του καλλιτεχνικού προγραμματισμού του Φεστιβάλ. Το εικαστικό του θέμα κοσμείται από την ταινία «Δεν είμαι εγώ» του Καράξ, καθότι συμπυκνώνει ιδανικά το πνεύμα του ΦΠΚΑ, προσδίδοντάς του μία ποπ αρτ αισθητική.
Η αφίσα του 13ου ΦΠΚΑ @Jean-Baptiste Lhomeau. Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Το πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα του αγαπημένου θεσμού της Ταινιοθήκης απευθύνεται σε κάθε κινηματογραφόφιλο. Αναφορικά με τα διαγωνιστικά τμήματα, στο καθιερωμένο διεθνές παρουσιάζονται σε ελληνική πρεμιέρα δέκα ταινίες, οι οποίες προέρχονται από τα μεγαλύτερα διεθνή φεστιβάλ και οι οποίες, όπως σημειώνει η Μαρία Κομνηνού, «πραγματεύονται τις επιπτώσεις της πολυκρίσης, υιοθετώντας διαφορετικές τροπικότητες της κινηματογραφικής αφήγησης, από την εθνογραφική έως την ποιητική, για να αφηγηθούν νέες μορφές πολιτικού αγώνα, πτυχές της πολιτικής των ταυτοτήτων, αρχεία συλλογικών αναμνήσεων και την επιστροφή του απωθημένου».
Σε ελληνική πρεμιέρα προβάλλονται και οι 26 ταινίες μικρού, μεσαίου και μεγάλου μήκους (μυθοπλασία, ντοκιμαντέρ, πειραματικές ταινίες), του νέου διαγωνιστικού τμήματος «Reframing Ιmages», στις οποίες ταινίες επανεξετάζονται η σχέση μεταξύ αισθητικής και πολιτικής από μια νέα οπτική γωνία.
Ιδιαίτερη μνεία για την παγκόσμια πρώτη της ψηφιακά αποκατεστημένης σε 4Κ και 35mm ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Χάππυ Νταίη» (1976), καθότι αποτελεί το πρώτο επίτευγμα του νέου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών για τη Διατήρηση και Προώθηση της Κινηματογραφικής Κληρονομιάς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η προβολή, την Πέμπτη 12/12, είναι μέρος του προγράμματος της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ταινιοθηκών «A Season of Classic Films» 2024.
Όσο για την παρουσία του διεθνούς αναγνωρισμένου Ελληνογάλλου σκηνοθέτη και προέδρου της Γαλλικής Ταινιοθήκης, Κώστα Γαβρά (γενν. 1933), και όσων περιλαμβάνονται στο αφιέρωμα γι’ αυτόν – μεταξύ άλλων – σκοπό έχουν να μας αφυπνίσουν για την ευθραυστότητα της δημοκρατίας, σήμερα, αλλά και για τα ερωτήματα που τίθενται από τον δημιουργό έπειτα από μία μακρόχρονη πορεία. «Στα 91 μου χρόνια και με τον θάνατο να διαφαίνεται στον ορίζοντα, είναι φυσιολογικό να αναρωτιέμαι συχνά: πώς θα τελειώσουν όλα αυτά; Όταν έρθει η ώρα, θα μπορέσω να τελειώσω τις μέρες μου με αξιοπρέπεια;», διερωτάται ο Κ. Γαβράς.
Ο Κώστας Γαβράς. Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Ανακαλώ, στο σημείο αυτό, την επισήμανσή του ότι «όταν πηγαίνεις στον κινηματογράφο, πηγαίνεις πρώτα απ’ όλα για να αισθανθείς κι έπειτα να προβληματιστείς». Το είχε επισημάνει κατά τη διάρκεια masterclass που είχε πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του 24ου Φεστιβάλ Ευρωπαϊκών Ταινιών Μικρού Μήκους της Νίκαιας στη γαλλική Ριβιέρα (4 - 11 Οκτωβρίου 2024) με αφιέρωμα στον ελληνικό κινηματογράφο υπό τον τίτλο «Gros plan sur la Grece» («Η Ελλάδα σε πρώτο πλάνο»). Βαρύνουσας σημασίας η επισήμανσή του, ειδεμή από έναν σκηνοθέτη του οποίου οι ταινίες έχουν καθαρά πολιτικό θέμα. Απαιτούνται πρωταρχικώς τα συναισθήματα κι έπειτα οι προβληματισμοί και αυτό αναμένεται και κατά την παρακολούθηση ταινιών του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας.
Πρόσοψη του κτιρίου της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Πηγή: Eurokinissi
Εκτός από τις αίθουσες της Ταινιοθήκης, επιλεγμένα προγράμματα του Φεστιβάλ θα παρουσιαστούν (και) διαδικτυακά στη διεύθυνση online.tainiothiki.gr. Όλες οι ταινίες θα προβάλλονται με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, ενώ οι αγγλόφωνες ταινίες μόνο με ελληνικούς. Την επιλογή ταινιών του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος έκαναν οι Νεφέλη Γκαμπάντ, Ιάκωβος Σκενδερίδης και Μαρία Κομνηνού.
Αναλυτικά, το πρόγραμμα του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, εδώ.
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, T.K. 104 35, Κεραμεικός, 2103609695 - 2103612046
Κεντρική φωτ.: Από την ταινία «Δεν είμαι εγώ» του Λεός Καράξ. Πηγή φωτ.: Ταινιοθήκη της Ελλάδος
