Η ασύμμετρη επίθεση της Χαμάς και ο πόλεμος στο Ισραήλ έχουν επαναφέρει στις αγορές τον κίνδυνο μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης. Τα πάντα, όλα τα assets κινούνται με βάση την αβεβαιότητα που περιβάλλει τη Μέση Ανατολή και τιμολογούνται ανάλογα.
Οι αγορές πετρελαίου δείχνουν να τηρούν στάση αναμονής ακολουθώντας την τάση των τελευταίων ετών, που θέλει τους γεωπολιτικούς κινδύνους να μην προκαλούν αναταράξεις πριν οι κίνδυνοι επιβεβαιωθούν. Την έκρηξη της Δευτέρας, όπου το μπρεντ έφτασε στα 89 δολάρια ακολούθησε μια πιο επιφυλακτική αντίδραση (88 δολ. σήμερα), καθώς οι επενδυτές αναμένουν την πορεία των εχθροπραξιών στο Ισραήλ. Τα πιόνια ωστόσο στη γεωπολιτική σκακιέρα παίρνουν θέσεις μάχης, οι ενεργειακές αγορές παρακολουθούν τις εξελίξεις με ιδιαίτερα αυξημένη αγωνία η οποία μπορεί πολύ εύκολα να εξελιχθεί έως και σε ακραίο φόβο, ενώ οι πρώτες επιπτώσεις σε μεγάλα projects είναι ορατές.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι κλείνει για λόγους ασφάλειας το μεγάλο υπεράκτιο κοίτασμα αερίου Ταμάρ ανοικτά των νότιων ακτών του και θα αναζητήσει εναλλακτικές πηγές καυσίμων προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες του. Η Chevron, που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα, επιβεβαίωσε ότι έλαβε εντολή να σταματήσει τη λειτουργία του κοιτάσματος, μέρος του οποίου εξάγεται στις γειτονικές χώρες Ιορδανία και Αίγυπτο.
Το γεγονός δείχνει πόσο ευάλωτα είναι σε πολιτικές αναταράξεις όλα τα μεγάλα οικονομικά, εμπορικά και ενεργειακά σχέδια της Αν. Μεσογείου. Από τις πρώτες αντιδράσεις των αγορών φαίνεται ότι τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν παγκόσμιο πανικό.
Σύμφωνα με τη Citi, οι επιθέσεις της Χαμάς θα στείλουν σε άνοδο τις τιμές του πετρελαίου. Το ερώτημα που θα κρίνει τις συνολικές επιπτώσεις αλλά δεν μπορεί να απαντηθεί σήμερα είναι «για πόσο». Για πόσο θα κρατήσει ο πόλεμος που κήρυξε το Ισραήλ στη Χαμάς και πόσο πιθανό είναι να γενικευτούν οι συγκρούσεις, με το Ιράν να παίζει το ρόλο του «άγνωστου X»;
Επίσης, οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή αναβάλλουν την προσέγγιση Ισραήλ-Σ. Αραβίας, μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα να αλλάξει πλεύση η Σ. Αραβία ως προς τη μείωση της παραγωγής που έχει ανακοινώσει, ενώ παράλληλα φέρνουν στο προσκήνιο και έναν ακόμη πολύ μεγάλο κίνδυνο που δεν είναι άλλος από μία σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν, μέσω της συμμάχου της Χεζμπολαχ στο Λίβανο, η οποία έστειλε από χθες τα σχετικά μηνύματα.
Τι θα συμβεί ωστόσο αν η αμερικανική κυβέρνηση επιλέξει να επιβάλει αυστηρότερους περιορισμούς στο Ιράν το οποίο στηρίζει τη Χαμάς, και μειωθεί η προμήθεια πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά ; Θα παρέμβει η Σ’.Αραβία; Το βασίλειο επαίρεται ότι μπορεί να παίξει ρόλο κεντρικού ρυθμιστή στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, ανάλογο με αυτόν που παίζουν οι κεντρικές τράπεζες στην αγορά χρήματος. Μένει να το δείξει και στην πράξη. Από τη στιγμή που ο προϋπολογισμός της χώρας είναι πλεονασματικός με την τιμή του αργού πετρελαίου πάνω από τα 80 δολάρια/βαρέλι, δεν έχει λόγο να την αφήσει να ξεφύγει ανοδικά και να προκαλέσει σημαντική αναταραχή στην παγκόσμια οικονομία.
Και στο φυσικό αέριο; Τη νευρικότητα που διακρίνει τις αγορές δείχνει το μίνι ράλι το τελευταίο 48ωρο στο φυσικό αέριο, την οποία τροφοδοτεί η ανησυχία για τις συνέπειες στην παραγωγή της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο. Το αέριο κινείται σήμερα πάνω από τα 46 ευρώ / Mwh, με συνολική αύξηση 18% τις δύο πρώτες ημέρες της εβδομάδας, μετά την ανακάλυψη διαρροής σε αγωγό στην περιοχή της Βαλτικής και ανησυχίες ότι το συμβάν θα μπορούσε να είναι παρόμοιο με τις εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream πριν από ένα χρόνο.
Είναι τόσο εύθραυστες οι συνθήκες ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης που κάθε φορά που σημειώνεται κάποιο γεγονός, όπως το παραπάνω, ο φόβος εκτόξευσης των τιμών ενόψει του χειμώνα επιστρέφει, πόσο μάλλον όταν υπάρχουν ερωτηματικά ως προς την αιτία του, όπως στην περίπτωση της διαρροής στον αγωγό φυσικού αερίου στη Βαλτική.
Ειδικά όταν τέτοια γεγονότα συμβαίνουν ακριβώς τη στιγμή που το βόρειο ημισφαίριο πλησιάζει στον χειμώνα, κυρίως όμως όταν στη Μ. Ανατολή μαίνεται μια σύγκρουση στο κατώφλι μιας βασικής περιοχής παραγωγής και εξαγωγής πετρελαίου για τους παγκόσμιους καταναλωτές. Έτερο θέμα, η αβεβαιότητα για τις προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου. Τα εργατικά συνδικάτα στην Αυστραλία αναμένεται τη Δευτέρα να καταθέσουν νέα προειδοποίηση επτά ημερών για την επανέναρξη των απεργιών στα δύο εργοστάσια LNG της Chevron Corp.
Το συμπέρασμα είναι ότι αφορμές και αιτίες για ένα ράλι τιμών υπάρχουν πολλές. Εξάλλου, η κρίση εξακολουθεί να υπάρχει αν κοιτάξει κανείς τις τιμές. Έμπειροι αναλυτές της ενεργειακής αγοράς υποστηρίζουν ότι οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν πλέον αποδείξει πως αντέχουν στις γεωπολιτικές αναταράξεις, κάτι που συμβαίνει και σήμερα, και άλλωστε η ασφάλεια τροφοδοσίας είναι δεδομένη, καθώς οι αποθήκες φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι γεμάτες κατά 95%. Εκτιμούν επομένως ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας. Μέχρι φυσικά να κλιμακωθεί η ένταση και φανεί ότι υπάρχει κίνδυνος η κατάσταση να ξεφύγει από τον έλεγχο και κυρίως σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του Ιράν με τη Δύση.
