Είναι δυνατόν το 2025 να μπορέσει να συναγωνιστεί σε αποδόσεις το 2024 που φεύγει, επιτυγχάνοντας πραγματικά εντυπωσιακά πράγματα; Οι αμερικανικοί βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες πέτυχαν πολλές δεκάδες ιστορικά υψηλά μέσα στη χρονιά, ωθούμενοι από τη δίψα των επενδυτών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου για ό,τι έχει σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη και επιλεγμένους τομείς της υψηλής τεχνολογίας και στο τελευταίο τρίμηνο για ό,τι θεωρούν πως ευνοείται από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Το 2024 ήταν μια ακόμα χρονιά που οι διεθνείς επενδυτές προτίμησαν τις αμερικανικές αγορές και έτσι συνεχίστηκε αυτό που οι Αμερικανοί αποκαλούν «american exceptionalism».
Στην κορυφή των επιδόσεων βρέθηκαν και τα κρυπτονομίσματα, με το Bitcoin να πετυχαίνει νέα υψηλά και να κάνει πραγματικότητα το (πρώτο) μεγάλο όνειρο των οπαδών του, ξεπερνώντας τις 100.000 δολάρια. Πολλά χαμόγελα χάρισε στους κατόχους του και ο χρυσός, πετυχαίνοντας και αυτός διαδοχικά νέα ιστορικά υψηλά. Από πλευράς των ισοτιμιών των διεθνών νομισμάτων, το αμερικανικό δολάριο ήταν αναμφίβολα ο πρωταγωνιστής. Η σταδιακή πτώση των επιτοκίων από το καλοκαίρι και μετά έδωσε ανάσες στην αγορά ομολόγων, χωρίς όμως να μπορούμε να βάλουμε τις επενδύσεις σε δανειακούς τίτλους στους πρωταγωνιστές της χρονιάς.
Επιστρέφοντας στις χρηματιστηριακές αγορές, αξίζει να αναφερθούμε στην καλή πορεία της ιαπωνικής αγοράς που κατάφερε να επανέλθει στα «στοιχειωμένα» υψηλά του 1989, στην επίσης πολύ καλή πορεία του ινδικού χρηματιστηρίου που συνεχίζει να προσελκύει επενδυτές, λόγω της δυναμικής ανάπτυξης της χώρας και στα πολύ μεγάλα κέρδη που χάρισαν οι κινεζικές μετοχές, όπως και αυτές του Χονγκ Κονγκ, από τα μέσα Σεπτεμβρίου και μετά.
Πριν αφήσουμε τους πρωταγωνιστές της χρηματιστηριακής χρονιάς που έφυγε, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθούμε στους πρωταγωνιστές των αγορών εμπορευμάτων, δηλαδή τον καφέ και το κακάο, η άνοδός των οποίων αντάμειψε πλουσιοπάροχα όσους την είχαν προβλέψει. Στους αρνητικούς πρωταγωνιστές σίγουρα περιλαμβάνονται τα περισσότερα διεθνή νομίσματα, οι περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές που εξακολουθούν να μένουν πίσω από τις αμερικανικές, το αργό πετρέλαιο που έπεσε θύμα της αναιμικής κινεζικής ζήτησης, η νοτιοκορεατική χρηματιστηριακή αγορά και οι μετοχές μεγάλων επιχειρήσεων που δεν μπορούν να πείσουν τους επενδυτές πως έχουν βρει τον σωστό δρόμο.
Όλα αυτά, όμως, είναι πίσω μας, αυτό που απασχολεί τους επενδυτές είναι βέβαια το τι θα γίνει το 2025. Πριν ξεκινήσουμε, καλό είναι να επισημάνουμε πως ελάχιστοι από τους διεθνείς διαχειριστές και αναλυτές που είχαν δώσει δημοσιότητα στις εκτιμήσεις τους για το 2024 την αντίστοιχη περσινή περίοδο κατάφεραν να προβλέψουν τη μεγάλη άνοδο των αμερικανικών χρηματιστηρίων. Αυτό δεν το αναφέρουμε για να τους απαξιώσουμε, απλά για να υπενθυμίσουμε πως οι προβλέψεις στα χρηματιστήρια ποτέ δεν είναι ένα εύκολο πράγμα. Απ’ ότι βλέπουμε πάντως στις στήλες του διεθνούς οικονομικού Τύπου, η πλειοψηφία των χρηματιστηριακών αναλυτών και όσων είναι αρμόδιοι για τη χάραξη επενδυτικής στρατηγικής θεωρεί πως το «american exceptionalism» θα συνεχιστεί και το 2025, με τα αμερικανικά χρηματιστήρια να δίνουν καλά κέρδη και να ξεπερνούν και πάλι τα περισσότερα άλλα διεθνή.
Η οικονομική πολιτική που αναμένεται να ασκήσει ο νέος πρόεδρος με τις φορολογικές ελαφρύνσεις, τη χαλάρωση των εποπτικών ελέγχων και την πιο ανεκτική στάση απέναντι στις μεγάλες επιχειρηματικές συμφωνίες, είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που προκαλεί αυτή την αισιοδοξία. Εκτός από αυτό όμως, η αισιοδοξία προέρχεται και από την πεποίθηση πως οι αμερικανικές επιχειρήσεις έχουν ένα πολύ σημαντικό προβάδισμα σε σχέση με αυτές του υπόλοιπου κόσμου, κυρίως στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, αλλά όχι μόνο σε αυτόν. Αυτή η υπεροχή συνδυάζεται με την εκτίμηση πως η επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης θα αρχίσει να φέρνει μετρήσιμα αποτελέσματα όχι μόνο στις επιχειρήσεις του κλάδου της τεχνολογίας, αλλά και σε όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους.
Σε γενικές γραμμές, οι εκτιμήσεις για τις ευρωπαϊκές αγορές παραμένουν επιφυλακτικές, χωρίς όμως να λείπουν κάποιες εξαιρέσεις, με ορισμένους διαχειριστές κεφαλαίων και αναλυτές να υποστηρίζουν πως οι γερμανικές εκλογές θα φέρουν αλλαγές στην οικονομική πολιτική στη χώρα και την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα. Κατ’ αυτούς, οι αλλαγές θα επιδράσουν ευνοϊκά στις ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές αγορές, οι οποίες είναι γενικά ξεχασμένες και, θεωρητικά τουλάχιστον, αρκετά φθηνές. Υπέρ των ευρωπαϊκών αγορών θα λειτουργήσει και μια πιθανή λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς μπορεί να προκαλέσει μείωση του κόστους της ενέργειας. Αουτσάιντερ για το 2025 μπορεί να αποδειχθεί η Νότια Κορέα, αφού οι συνθήκες είναι μάλλον ώριμες για αλλαγές στον τρόπο διοίκησης των επιχειρήσεων της χώρας.
Σχετικά με την πορεία των διεθνών μετοχών υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορεί να φέρουν τα πάνω κάτω. Ένας από αυτούς είναι βέβαια το τι θα γίνει με τους δασμούς που έχει δεσμευθεί να επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ και τον αντίκτυπό τους. Θα έχουμε εκτεταμένο διεθνή εμπορικό πόλεμο ή θα βρεθεί κάποιος σχετικός συμβιβασμός; Αν επιβληθούν θα έχουμε έξαρση του πληθωρισμού ή όχι; Κάτι άλλο που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα είναι η κατάσταση της κινεζικής οικονομίας. Θα καταφέρει η αλλαγή οικονομικής πολιτικής να «απογειώσει» την οικονομική ανάπτυξη και να σπρώξει ακόμα περισσότερο τις κινεζικές μετοχές ή θα αποδειχθεί ανεπαρκής, λειτουργώντας σαν βαρίδι στη διεθνή οικονομία;
Κάτι άλλο, πολύ σημαντικό, έχει σχέση με το αμερικανικό δολάριο. Μπορεί αυτή τη στιγμή να κυριαρχεί αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρεί πως είναι πολύ ακριβό και δημιουργεί πρόβλημα στην οικονομία των ΗΠΑ. Στο, πολύ μικρής πιθανότητας, ενδεχόμενο επίτευξης κάποιας διεθνούς συμφωνίας για υποτίμηση του δολαρίου (κατά τα πρότυπα του Plaza Accord του 1985 που οδήγησε σε σημαντική υποχώρηση του αμερικανικού νομίσματος), θα υπάρξουν πολύ σημαντικές συνέπειες στον διεθνή επενδυτικό κόσμο, χωρίς να είναι καθόλου εύκολο να πούμε ποιες θα είναι.
Για τις αγορές ομολόγων, η προσδοκία μείωσης των επιτοκίων στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπως και η χαλαρή νομισματική πολιτική που φαίνεται πως θα επικρατήσει για καιρό στην Κίνα, φαίνεται πως η χρονιά μπορεί να είναι σχετικά θετική για όσους κρατούν ήδη ομόλογα στα χέρια τους. Φυσικά, και εδώ υπάρχουν οι ίδιες περίπου απορίες/ανησυχίες για το τι θα γίνει με τους δασμούς του Τραμπ, και οι οποιεσδήποτε εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα θα επηρεάσουν καταλυτικά και τις διεθνείς αγορές ομολόγων.
Για τις αγορές εμπορευμάτων, η πορεία της κινεζικής οικονομίας και οι αποφάσεις της κινεζικής ηγεσίας θα έχουν τον πρώτο ρόλο στα βιομηχανικά μέταλλα, το αργό πετρέλαιο και ορισμένα αγροτικά προϊόντα όπως το καλαμπόκι και η σόγια. Δύσκολο να κάνουμε κάποια σχετική πρόβλεψη. Αντίστοιχα, στους πρωταγωνιστές του 2024, δηλαδή τον καφέ και το κακάο, οι καιρικές συνθήκες θα παίξουν τον βασικό ρόλο, κάτι που κάνει τις προβλέψεις ακόμα πιο δύσκολες.
Αντίθετα, στην περίπτωση των πολύτιμων μετάλλων και κυρίως του χρυσού, είναι πολύ πιθανή η συνέχιση της ανοδικής του πορείας, καθώς συνεχίζονται οι αγορές από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών και οι εισροές κεφαλαίων στα ETFs του κλάδου. Υποστηρικτικά για τον χρυσό θα λειτουργήσει πιθανότατα και οποιαδήποτε αναταραχή στο διεθνές εμπόριο από τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ. Αν η εκτίμηση για καλή πορεία του χρυσού αποδειχθεί σωστή, τότε δε θα αποτελέσει έκπληξη η ακόμα καλύτερη πορεία του ασημιού.
Πηγαίνοντας στον λεγόμενο «ψηφιακό χρυσό», δηλαδή το Bitcoin και κατ’ επέκταση τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η φόρα τους δεν έχει εξαντληθεί ακόμα. Δεν υπάρχει λόγος να επαναλάβουμε τους λόγους για τους οποίους οι οπαδοί τους πιστεύουν πως υπάρχει ακόμα πολύς ανοδικός δρόμος. Απλώς να επισημάνουμε πως υπάρχει ένας κίνδυνος που δεν υπήρχε στο παρελθόν. Το Bitcoin βασίζεται πλέον σε σημαντικό βαθμό στις εισροές κεφαλαίων στα ETFs του κλάδου, οι οποίες προκαλούν όλο και μεγαλύτερη ζήτηση. Αν όμως ξαφνικά έχουμε εκροές κεφαλαίων, εννοείται πως η ζήτηση θα δώσει τη θέση της στην προσφορά, με προφανείς συνέπειες για την τιμή του.
Για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες μιλήσαμε νωρίτερα. Λίγοι πιστεύουν πως το δολάριο θα σταματήσει να προσελκύει διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, καθώς η αμερικανική οικονομία εκτιμάται πως θα συνεχίσει να αναπτύσσεται υγιώς και τα επιτόκια φαίνεται πως θα είναι υψηλότερα από τα αντίστοιχα του Ευρώ, του γιέν και του Ελβετικού Φράγκου. Αν δεν έχουμε κάποια συμφωνία τύπου Plaza ή δεν αναστηθεί η ευρωπαϊκή οικονομία, το δολάριο μάλλον θα παραμείνει ισχυρό.
Με βάση το τι διαβάζουμε και αντιλαμβανόμαστε στο διεθνές επενδυτικό στερέωμα, ό,τι είπαμε παραπάνω μας φαίνεται λογικό αυτή την στιγμή. Επειδή όμως μία άλλη στιγμή μπορεί να αλλάξει τα πάντα, κρατάμε και τις επιφυλάξεις μας, ειδικά όταν έχουμε απέναντί μας τον αστάθμητο παράγοντα που λέγεται Ντόναλντ Τραμπ και μία σειρά από πολέμους και γεωπολιτικές εντάσεις σε εξέλιξη σε όλον τον κόσμο.
Καλή χρονιά!
