Γλωσσάρι | Liberal.gr

10ος χρόνος
ημέρα 3443η

Σάββατο ,
5 Απριλίου 2025

Γλωσσάρι

Έσχατος

Ας εσχατο - λεξιλογήσουμε, όμως, λέγοντας πως ο ?σχατος είναι λέξη ομηρική, άρα από τις πιο παλιές που υπάρχουν στην γλώσσα μας. Πιθανολογείται ότι έχει δημιουργηθεί από την ρίζα ?ξ- κα-τος ή ?χσ-κα-τος και πλάσθηκε από την πρόθεση ?κ- ή ?ξ ως η αντίθετη στην ?γ-κατα (= τα βάθη, τα εσώτερα).

28/04/2017 • 00:03 • Γλωσσάρι

Τύρβη

Τύρβη, λοιπόν, είναι ο θόρυβος, η αναστάτωση, η σύγχυση κι η αταξία. O αρχαιοελληνικός τύπος ήταν τύρβη ή σύρβη και η λέξη ήταν ισοδύναμη της αναταραχής.

27/04/2017 • 00:03 • Γλωσσάρι

Όλβιος

Ο ?λβιος έχει μέσα του όλβον ή νεοελληνιστί όλβο, αρκετή ψυχική ικανοποίηση, χαρά και ευφορία. Ταυτόχρονα κατέχει και υλικά αγαθά.

26/04/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Μεμψίμοιρος

Μεμψίμοιρος, συνεπώς, από το μέμφομαι + μο?ρα, λέξη του 5ου αιώνα π.Χ..Διαβάζουμε στον Παναθηναϊκό του Ισοκράτους, 16.8: ο?τω τ? γ?ράς ?στι δυσάρεστον κα? μικρολόγον κα? μεμψίμοιρον ?στε πολλάκις ?δη τ?ν τε φύσιν τ?ν ?μαυτο? κατεμεμψάμην .

25/04/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Μειλίχιος

Μειλίχιος είναι ο γλυκός, ο ήρεμος, ο ευχάριστος, ο πράος, ο προσηνής. Και μόνο που ακούμε την λέξη, μάς έρχεται στο νου η ρίζα του ουσιαστικού μέλι από την οποία πιθανόν παράγεται ο λεκτικός μας τύπος. Υπάρχει ήδη από την ομηρική εποχή ως δηλωτικό προσώπων, αλλά και πραγμάτων.

24/04/2017 • 00:03 • Γλωσσάρι

Μutatis mutandis

Η Εθνική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι επέστρεψε σε κερδοφορία και η είδηση αυτή mutatis mutandis, τηρουμένων των αναλογιών, αν λάβει κανείς υπόψη του τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, δεν είναι κακή.

07/04/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Νύξη

Κεντάμε, λοιπόν, και θα πούμε ότι ? νύξις, τ?ς νύξεως δηλώνει το κέντημα, την τσιμπιά, την ενόχληση που προϋποθέτει ένα οξύ όπλο. Αυτή η κυριολεκτική σημασία έχει διατηρηθεί στην νεοελληνική νύξη, όταν περιγράφουμε οπλομαχίες. Με την αιχμή του όπλου έχουμε νύξη, ενώ με την κόψη καταφορά.

05/04/2017 • 00:03 • Γλωσσάρι

Ανήκεστος

Στα παλιά ελληνικά μας ήταν ?, ? ?νήκεστος, τ? ?νήκεστον, που προέρχεται από το ?- το στερητικό και το ?κέομαι, ?κο?μαι (=θεραπεύομαι).

04/04/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Γύρη

? γ?ρις, τ?ς γύρεως, λέξη ελληνιστική, αρχικώς ήταν η άχνη του αλευριού, το λεπτότερο αλεύρι. Ετυμολογικά ίσως συνδέεται με την αρχαία λέξη γ?ρος, επειδή το αλεύρι παράγεται σε κυλινδρόμυλο.

03/04/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Graecia capta ferum victorem cepit και άλλες λατινικές εκφράσεις

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν μια συνέχεια της πάλαι ποτέ ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Παρόλο που η ελληνική επικράτεια αποτελούσε ένα μόνο μικρό τμήμα της, οι κατακτημένοι Έλληνες επηρέασαν πολιτισμικά τον κατακτητή. Αυτό το είχε συνειδητοποιήσει ο κορυφαίος Λατίνος ποιητής Οράτιος.

31/03/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Τσούρμο

Κάποιος χαρακτήρισε την ομάδα που μας κυβερνά τσούρμο. Εμείς εδώ δε θα ασχοληθούμε με το αν ισχύει αυτό, αλλά θα πάρουμε αφορμή από την δήλωση αυτή, για να τσουρμολεξιλογήσουμε.

29/03/2017 • 00:03 • Γλωσσάρι

Ύπνος

Πριν μερικές ημέρες εορτάσαμε την παγκόσμια ημέρα του ύπνου. Εμείς, όμως, θα υπνολεξιλογήσουμε σήμερα, επειδή η άνοιξη προχωρά και κοντά σε όλα τα άλλα, τα πλάσματα της φύσης ξυπνούν από χειμερία νάρκη, από τον βαθύ ύπνο στον οποίο είχαν πέσει.

28/03/2017 • 00:02 • Γλωσσάρι

Τέρας

Σημεία και τέρατα γίνονται τις τελευταίες ημέρες, γι\\' αυτό βρίσκουμε την ευκαιρία να τερατολεξιλογήσουμε, να γράψουμε πράγματα για τ? τέρας, το? τέρατος, που ήταν ένα σημείο σπάνιο, ένα ασύνηθες φαινόμενο, κάποιο θαύμα στο οποίο οι άνθρωποι έβλεπαν συνήθως το δάκτυλο του θεού.

27/03/2017 • 00:03 • Γλωσσάρι

Παλιγγενεσία

Η παλιγγενεσία, από το πάλιν + γενεσ(ία), από τη λέξη γένεσις, γενέσεως, την γέννηση. Την συναντάμε στα ελληνιστικά χρόνια με την έννοια της εκ νέου γέννησης.

24/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Μπουρλοτιέρης

Ο όρος μπουρλοτιέρης είναι αυτός που χειρίζεται το μπουρλότο. Το μπουρλότο προέρχεται από την βενετική λέξη burloto, που με την σειρά της έδωσε την ιταλική bruloto, λεκτικό τύπο για το πυρπολικό πλοίο.

23/03/2017 • 01:02 • Γλωσσάρι

Σκλαβιά

Η σκλαβιά, που τα χρόνια της Τουρκοκρατίας λεγόταν μαύρη, έχει συνώνυμο την καταδυνάστευση, την υποδούλωση, την αιχμαλωσία και αντώνυμο την πολυπόθητη για τους αγωνιστές του \\'21 ελευθερία ή λευτεριά.

22/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Πατρίδα

? πατρίς, τ?ς πατρίδος η αρχική λέξη, ομηρική, μια που ένα ολόκληρο έπος αναφέρεται σε έναν νόστο, στην επιστροφή του Οδυσσέα στην πατρίδα του.

21/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Κλέφτης

Από την εβδομάδα την αφιερωμένη στην εθνική επέτειο δεν μπορεί να λείπει ο κλέφτης. Οι κλέφτες, όπως είναι γνωστό από την Ιστορία, ήταν εκείνοι που, κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αναγκάζονταν να φύγουν από περιοχές που βρίσκονταν υπό Οθωμανική κατοχή ή από σημεία που ήταν κοντά σε τουρκικά διοικητικά κέντρα.

20/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Ευγένεια

? ε?γένεια, τ?ς ε?γενείας είναι λέξη παλιά, που συναντάται για πρώτη φορά στην αρχαϊκή εποχή, τον 7ο αιώνα, στην ποιήτρια Σαπφώ, την οποία ο Πλάτωνας ονομάζει «δεκάτη Μούσα».

16/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Εναργής

?ν και ?ργ-ής τα συνθετικά της λέξης και αυτό το ?ργ – μας παραπέμπει στο επίθετο της γλώσσας μας ?ργός, που είναι ο λευκός, ο φωτεινός. Στην ίδια οικογένεια με τον ?ργό βρίσκεται ο ?ργυρος, το ασήμι, που έχει εξάλλου χρώμα άσπρο.

15/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Primum vivere, deinde philosophare και άλλες λατινικές φράσεις

Γράφονται και λέγονται πολλά, δίνονται ερμηνείες σε αυτά που μας συμβαίνουν από δημοσιογράφους, πολιτικούς και από τους απλούς πολίτες. Τώρα μάλιστα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει βρει ο καθένας χώρο, για να εκφράσει και να διατυπώσει τις απόψεις του...

14/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Ανάσχεση

Ανάσχεση, από τον αρχικό τύπο ? ?νάσχεσις, τ?ς ?νασχέσεως, σύνθετη με πρώτο συνθετικό την πρόθεση ?νά και δεύτερο το σχέσις, σχέσεως, από τον αόριστο ?σχον του ρήματος ?χω. Άρα, η σημερινή ανάσχεση μάς εμποδίζει από το να έχουμε κάτι και συνώνυμά της είναι η ανακοπή, η αποτροπή, η επιβράδυνση, η καθυστέρηση.

13/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Συνθλίβω

Το συνθλίβω το συναντάμε στον πανεπιστήμονα Σταγειρίτη Αριστοτέλη (384 π.Χ. - 322 π.Χ.) με τη σημασία του πιέζω μαζί με κάτι άλλo, συμπιέζω, κάνω κομμάτια, θρυμματίζω. Ο δάσκαλος του Μ. Αλεξάνδρου το χρησιμοποιεί και στην παθητική διάθεση, με την έννοια του συμπιέζομαι.

10/03/2017 • 01:02 • Γλωσσάρι

Γυναίκα

? γυνή, όμως, στην αρχαιότητα ήταν και η κοινή θνητή σε αντίθεση προς την θεά. Αυτό αδικεί ορισμένες γυναικάρες, που είναι τόσο όμορφες στο σώμα και στο χαρακτήρα, σαν αληθινές θεές. Παράλληλα η ίδια λέξη περιέγραφε το θηλυκό ταίρι των ζώων.

09/03/2017 • 01:03 • Γλωσσάρι

Στάρμερ και Μακρόν εκφράζουν ανησυχίες για τις επιπτώσεις των δασμών Τραμπ

18:38

Μ. Συρεγγέλα: Καλύτερα να υποσχόμαστε πέντε και να κάνουμε δέκα, παρά δέκα και να μην κάνουμε τίποτα

18:05

Guardian

Μαζικές διαδηλώσεις κατά του Τραμπ σε όλη την Αμερική

17:24

Deutsche Welle

Οι επιπτώσεις των δασμών στην ευρωπαϊκή οικονομία

17:15

Ιωάννινα: Εκοιμήθη ο Μητροπολίτης τέως Κόνιτσας Ανδρέας

16:58

ΟΗΕ: Χωρίς κοινό ρυθμιστικό πλαίσιο, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να απειλήσει την ειρήνη, προειδοποιεί η Ελλάδα

16:42

Έφυγε από τη ζωή ο ποιητής Τάσος Πορφύρης

16:30

Τουρκία: Έκτακτο συνέδριο του CHP την Κυριακή - Νέο μήνυμα Ιμάμογλου από τη φυλακή

16:13

Κύκλωμα πολεοδομίας Ρόδου: Κατέβαλαν τις εγγυήσεις και προσημείωσαν ακίνητα οι κατηγορούμενοι

15:55

Συνεργασία Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και επιχειρήσεων για την ανάπτυξη του οικοσυστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης στην έκθεση Beyond

15:25

TechCrunch

Η Midjourney κυκλοφορεί το V7, το πρώτο νέο μοντέλο Τεχνητής Νοημοσύνης για εικόνες μετά από σχεδόν ένα χρόνο

15:17

Κυρ. Μητσοτάκης στο TikTok για Youth Pass: Είναι μια μικρή συμβολική κίνηση, εργαζόμαστε για περισσότερα (vid)

15:13

Ρωσία: Υποστηρίζει ότι η Ουκρανία επιτέθηκε κατά ρωσικών ενεργειακών υποδομών

14:54

Τέμπη: Ποτέ δεν πιστέψαμε ότι υπήρχε παράνομο φορτίο, υποστηρίζουν Βλάχος και Πλακιάς - «Βολεύει μόνο κάποιους»

14:38

Ν. Κεραμέως: Έχουν ήδη δοθεί 33.500 θέσεις εργασίας μέσω του προγράμματος για ανέργους 55 ετών και άνω

14:21

Μυτιλήνη: Εντυπωσιασμένοι από την οργάνωση στο ΚΥΤ Καρα Τεπέ οι 27 Πρέσβεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης

14:14

Ν. Κεραμέως: Έχουν δοθεί 33.500 θέσεις εργασίας, άνω των 800 εκατ. ευρώ, μέσω του προγράμματος για ανέργους

14:02

Ύφεση και έκρηξη πληθωρισμού φέρνουν οι δασμοί - «Θα χυθεί αίμα» λέει η JP Morgan

13:49

Ανάλυση Ινστιτούτου Bruegel: Η Ευρώπη προετοιμάζει την αντεπίθεσή της στους δασμούς Τραμπ

13:44

Τουρκία-ΗΠΑ: Η επιβολή του βασικού δασμού του 10% ευνοεί τις τουρκικές εξαγωγές

17:24

Deutsche Welle

Οι επιπτώσεις των δασμών στην ευρωπαϊκή οικονομία

14:02

Ύφεση και έκρηξη πληθωρισμού φέρνουν οι δασμοί - «Θα χυθεί αίμα» λέει η JP Morgan

13:49

Ανάλυση Ινστιτούτου Bruegel: Η Ευρώπη προετοιμάζει την αντεπίθεσή της στους δασμούς Τραμπ

13:44

Τουρκία-ΗΠΑ: Η επιβολή του βασικού δασμού του 10% ευνοεί τις τουρκικές εξαγωγές

13:12

Δασμοί Τραμπ: Τεχνολογικοί κολοσσοί σε «κόκκινο συναγερμό» - Γιατί η Meta κινδυνεύει περισσότερο απ’ όσο φαίνεται

12:15

Η «Μεγάλη Παρασκευή» των αγορών: Πώς η αμερικανική οικονομία φλερτάρει ανοιχτά με ύφεση και πληθωρισμό

09:27

Σε ισχύ ο καθολικός δασμός 10% του Τραμπ για προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ

09:14

Εξελίξεις στο καλώδιο: Επιστρέφουν τα πλοία για έρευνες σε Κάσο και Κάρπαθο - Εκδίδεται NAVTEX

00:02

Σοκ και δέος στις αγορές

Τι ξέρουν οι επενδυτές και αγνοεί ο Τραμπ

00:00

Γ. Λαγαρίας (Mazars)

Εκρηκτικό κοκτέιλ εκτίναξης πληθωρισμού και ύφεσης απειλεί την παγκόσμια οικονομία

00:00

Αποτίμηση τραπεζών: Η σημασία της κερδοφορίας και της κεφαλαιακής επάρκειας

00:00

Χρηματιστήριο Αθηνών: Ενός δασμού μύρια έπονται

00:00

To iPhone της Apple στα $2.300; Πιθανό λόγω δασμών Τραμπ

00:00

Νάσος Γαβαλάς (SANDERS)

Ψήφος εμπιστοσύνης της Sanders στην ελληνική οικονομία και στο Χρηματιστήριο Αθηνών

20:44

Μεγάλες απώλειες για τις Big Tech: Πτώση 10.4% για Tesla, 7,3% για Nvidia, 7,2% για Apple

20:31

Quartz

Η μετοχή της Tesla βυθίζεται καθώς οι αναλυτές λένε ότι η «πρωτοφανής» ζημιά στο brand μπορεί να επηρεάσει τα κέρδη

19:33

Κατάρρευση στις ευρωαγορές λόγω δασμών - Στο - 8,5% οι τράπεζες

18:18

Γιατί δεν είμαστε «θωρακισμένοι»

17:58

Παροχή ευελιξίας από την AEGEAN για όσους έχουν προγραμματίσει να ταξιδέψουν την Τετάρτη 9 Απριλίου 2025, έως ότου οριστικοποιηθεί η πραγματοποίηση της απεργίας των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας

17:51

Σε ελεύθερη πτώση το Χρηματιστήριο Αθηνών: Βουτιά 4,8% - Κατρακύλα στην Ευρώπη

17:38

Η AEGEAN αναζητά πληρώματα καμπίνας και διοργανώνει Open Days στις 11 & 12 Απριλίου στην Αθήνα

16:54

Ύφεση φοβούνται οι αναλυτές

Δίχως τέλος το sell off στη Wall: Βουτιά 5,9% για S&P, 5,8% για Nasdaq και 5,5% για Dow

15:27

Folli Follie: Αθωώθηκαν Γκότσης και Τζ. Κουτσολιούτσος για την καθυστερημένη αναστολή διαπραγμάτευσης μετοχών

15:13

S&P Global: Αναθεωρεί όλες τις οικονομικές προβλέψεις λόγω των δασμών

14:48

Economist για δασμούς Τραμπ: Πλήρης εγκατάλειψη της παγκόσμιας τάξης εμπορίου, εναγκαλίζεται τον προστατευτισμό